အင်တာနက်သုံးသူတွေရဲ့ အရေးကြီး အချက်အလက်တွေကို ခိုးယူပုံနှင့် ကာကွယ်နည်းများ



ဖစ်ရှင်း (Phishing) ဆိုတာက ဟက်ကာတွေက အင်တာနက်အသုံးပြုသူတွေကို လှည့်စားပြီး သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ရေးအချက်အလက်တွေ၊ လျှို့ဝှက်နံပါတ်တွေ၊ ဘဏ်အကောင့်နံပါတ်တွေနဲ့ ခရက်ဒစ်ကတ်နံပါတ်တွေလိုမျိုး အရေးကြီးတဲ့ အချက်အလက်တွေကို ခိုးယူတဲ့ နည်းလမ်းဖြစ်ပါတယ်။ 🎣  #LGTmyanmar , #BBKmyanmar

ဘယ်လိုလှည့်စားလဲ (How they trick you)

ဖစ်ရှင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေဟာ များသောအားဖြင့် အောက်ပါနည်းလမ်းတွေနဲ့ လာတတ်ပါတယ်။

  • အီးမေးလ်အတုများ ✉️ ဟက်ကာတွေက သင့်ရဲ့ ဘဏ်၊ အွန်လိုင်းစျေးဝယ်ဆိုက် ဒါမှမဟုတ် နာမည်ကြီးကုမ္ပဏီတစ်ခုခုလိုမျိုး ယုံကြည်ရတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအဖြစ် အယောင်ဆောင်ပြီး အီးမေးလ်ပို့ပါတယ်။ အီးမေးလ်ထဲမှာ သင့်အကောင့်မှာ ပြဿနာရှိလို့ ချက်ချင်းဝင်ရောက်ဖြေရှင်းဖို့ ဒါမှမဟုတ် ဆုရရှိတယ်ဆိုပြီး လှုံ့ဆော်မှုတွေ ပါတတ်ပါတယ်။ ပြီးတော့ အတုအယောင် website ကို လင့်ခ်ပေးပြီး သင့်ရဲ့ အချက်အလက်တွေကို တောင်းပါတယ်။

  • စာတို (SMS) နှင့် ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုများ 📱 မိုဘိုင်းဖုန်းနဲ့လည်း လှည့်စားတာမျိုးတွေ ရှိပါတယ်။ SMS (Smishing) ဒါမှမဟုတ် ဖုန်းခေါ်ဆိုမှု (Vishing) ကနေတစ်ဆင့် သင့်အချက်အလက်တွေကို တောင်းခံတတ်ပါတယ်။ ဥပမာ- ဘဏ်ဝန်ထမ်းအယောင်ဆောင်ပြီး သင့်ရဲ့ OTP (One-Time Password) ကို တောင်းတာမျိုးဖြစ်ပါတယ်။

ဖစ်ရှင်းကို ဘယ်လိုရှောင်ရှားမလဲ (How to avoid phishing)

ဖစ်ရှင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေကနေ ကာကွယ်ဖို့အတွက် ဒီအချက်တွေကို သတိထားသင့်ပါတယ်။

  • သံသယဝင်ပါ 🤔 မမျှော်လင့်ဘဲ ရောက်လာတဲ့ မက်ဆေ့ခ်ျတွေ၊ အီးမေးလ်တွေနဲ့ ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုတွေကို သတိထားပါ။ ဘဏ်တွေနဲ့ ယုံကြည်ရတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ သင့်ရဲ့ ကိုယ်ရေးအချက်အလက်တွေ (ဥပမာ- စကားဝှက်၊ OTP) ကို ဖုန်းနဲ့ဖြစ်စေ၊ အီးမေးလ်နဲ့ဖြစ်စေ လုံးဝတောင်းခံလေ့ မရှိပါဘူး။

  • လိပ်စာကို စစ်ဆေးပါ ✅ အီးမေးလ်ပို့တဲ့သူရဲ့ လိပ်စာ (sender's email address) ကို သေချာစစ်ပါ။ နာမည်ကြီးကုမ္ပဏီတစ်ခုခုရဲ့ နာမည်ကို စာလုံးပေါင်းအနည်းငယ် ပြောင်းလဲထားတာမျိုးတွေ ရှိတတ်ပါတယ်။ ဥပမာ- "facebook.com" အစား "faceb00k.com" လို့ ရေးထားတာမျိုးဖြစ်ပါတယ်။

  • လင့်ခ်ကို မနှိပ်ခင် စစ်ဆေးပါ 🔗 အီးမေးလ် ဒါမှမဟုတ် မက်ဆေ့ခ်ျထဲက လင့်ခ်ကို နှိပ်ချင်တယ်ဆိုရင် cursor ကို လင့်ခ်ပေါ်မှာ ခဏတင်ထားပြီး တကယ့် website လိပ်စာကို အရင်စစ်ဆေးပါ။ ဖုန်းမှာဆိုရင် လင့်ခ်ကို ခပ်ကြာကြာလေး ဖိထားပြီး လိပ်စာအပြည့်အစုံကို ကြည့်နိုင်ပါတယ်။ အတုအယောင်ဖြစ်နေရင် မနှိပ်ပါနဲ့။

  • ကိုယ်တိုင်ဝင်ရောက်ပါ 💻 သင့်အကောင့်ကို စစ်ဆေးဖို့လိုအပ်ရင် အီးမေးလ်ထဲက လင့်ခ်ကို နှိပ်မယ့်အစား၊ သင်ကိုယ်တိုင် browser ကနေ တိုက်ရိုက်ရိုက်ထည့်ပြီး ဝင်ရောက်စစ်ဆေးတာက အလုံခြုံဆုံး နည်းလမ်းဖြစ်ပါတယ်။

  • နှစ်ဆင့်အတည်ပြုခြင်း (Multi-Factor Authentication - MFA) ကို အသုံးပြုပါ 🔐 သင့်အကောင့်တွေကို စကားဝှက်တစ်ခုတည်းနဲ့တင် မဟုတ်ဘဲ၊ SMS ဒါမှမဟုတ် Authenticator App ကနေ ပေးပို့တဲ့ ကုဒ်ကိုပါ ထည့်သွင်းရတဲ့ နှစ်ဆင့်အတည်ပြုခြင်း (2FA/MFA) ကို ဖွင့်ထားပါ။ ဒီနည်းလမ်းက ဟက်ကာတွေ သင့်ရဲ့ စကားဝှက်ကို သိသွားရင်တောင် သင့်အကောင့်ကို ဝင်ရောက်ခွင့် မရနိုင်တော့ပါဘူး။


.

မဲလ်ဝဲလ် ထည့်ခြင်း (Malware Injection)

မဲလ်ဝဲလ် ထည့်ခြင်းဆိုတာက အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ဆော့ဖ်ဝဲလ် (malware) တွေကို ကွန်ပျူတာစနစ်၊ ကွန်ရက် သို့မဟုတ် အပလီကေးရှင်းတစ်ခုထဲကို အသုံးပြုသူရဲ့ ခွင့်ပြုချက်မရှိဘဲ ထည့်သွင်းတာကို ဆိုလိုပါတယ်။ ဒါဟာ တိုက်ခိုက်မှု နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးကို ခြုံငုံမိတဲ့ အသုံးအနှုန်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ ကိရိယာတစ်ခုကို ထိန်းချုပ်ဖို့၊ အချက်အလက်တွေ ခိုးယူဖို့ ဒါမှမဟုတ် တခြား ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုတွေ ဖြစ်စေဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ဘယ်လိုဖြစ်တတ်လဲ (How it happens)

မဲလ်ဝဲလ်ကို နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးနဲ့ စနစ်ထဲကို ထိုးသွင်းနိုင်ပါတယ်။ ဒီနည်းလမ်းတွေကို အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ပစ္စည်းတစ်ခုကို ပို့ဆောင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေလို့ စဉ်းစားနိုင်ပါတယ်။

  1. Drive-by Downloads: ဒါက အသုံးအများဆုံးနဲ့ အသိရခက်တဲ့ နည်းလမ်းတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ အသုံးပြုသူက အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုက်တစ်ခုကို ဝင်လိုက်တာနဲ့ မဲလ်ဝဲလ်က သူ့ဘာသာသူ အလိုအလျောက် ကိရိယာထဲကို ဒေါင်းလုဒ်လုပ်ပြီး install လုပ်တာမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ အသုံးပြုသူ ဘာကိုမှ နှိပ်စရာ မလိုဘဲ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါဟာ ဝက်ဘ်ဘရောက်ဆာ ဒါမှမဟုတ် ဘရောက်ဆာပလပ်အင် (plugin) တွေမှာရှိတဲ့ အားနည်းချက်တွေကို အသုံးချတာ ဖြစ်ပါတယ်။

  2. အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ပူးတွဲဖိုင်များ သို့မဟုတ် လင့်ခ်များ: ဟက်ကာတွေက မဲလ်ဝဲလ်ကို ပို့ဖို့အတွက် အီးမေးလ် ဒါမှမဟုတ် စာတိုတွေ (instant messages) ကို မကြာခဏ အသုံးပြုကြပါတယ်။ ငွေတောင်းခံလွှာ၊ ကိုယ်ရေးအကျဉ်း ဒါမှမဟုတ် ယုံကြည်ရတဲ့ အရင်းအမြစ်တစ်ခုကနေလာတဲ့ စာရွက်စာတမ်းတစ်ခုလို ပုံပေါက်နေတဲ့ ပူးတွဲဖိုင်ပါတဲ့ အီးမေးလ်တွေကို သူတို့က ပို့နိုင်ပါတယ်။ အသုံးပြုသူက ပူးတွဲဖိုင်ကို ဖွင့်လိုက်တဲ့အခါ မဲလ်ဝဲလ်က အလုပ်လုပ်ပြီး install လုပ်ပါတော့တယ်။ အလားတူပဲ၊ အီးမေးလ်ထဲက အန္တရာယ်ရှိတဲ့ လင့်ခ်တစ်ခုက drive-by download ကို စတင်နိုင်တဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုက်တစ်ခုဆီကို ဦးတည်သွားနိုင်ပါတယ်။

  3. အားနည်းချက်ရှိတဲ့ USB drive များ: မဲလ်ဝဲလ် ကူးစက်ခံထားရတဲ့ USB drive တစ်ခုကို ကွန်ပျူတာထဲ ထိုးလိုက်တဲ့အခါ မဲလ်ဝဲလ်က အလိုအလျောက် စနစ်ထဲကို ကူးပြောင်းနိုင်ပါတယ်။ ဒီနည်းလမ်းက ထိရောက်တာက စနစ်အများစုကို ဖြုတ်တပ်လို့ရတဲ့ မီဒီယာ (removable media) ကနေ ပရိုဂရမ်တွေကို အလိုအလျောက် run ဖို့ သတ်မှတ်ထားတာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။

  4. ဆော့ဖ်ဝဲလ် အားနည်းချက်များ: ဟက်ကာတွေက မဲလ်ဝဲလ်တွေကို ထိုးသွင်းဖို့အတွက် ပရိုဂရမ်တစ်ခုရဲ့ ကုတ် (code) ထဲမှာရှိတဲ့ အားနည်းချက်တွေကို အသုံးချနိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ- အပ်ဒိတ်မလုပ်ထားတဲ့ operating system ဒါမှမဟုတ် application တစ်ခုမှာရှိတဲ့ အားနည်းချက်တစ်ခုက တိုက်ခိုက်သူကို လုံခြုံရေးအစီအမံတွေကို ကျော်ဖြတ်ပြီး မဲလ်ဝဲလ်ကို ဝေးလံတဲ့နေရာကနေ ထိုးသွင်းနိုင်အောင် လုပ်ပေးပါတယ်။

  5. အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ကြော်ငြာများ (Adware): ယုံကြည်ရတဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုက်တွေပေါ်မှာရှိတဲ့ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ကြော်ငြာတွေက မဲလ်ဝဲလ်အတွက် ပို့ဆောင်ပေးတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုအဖြစ် လုပ်ဆောင်နိုင်ပါတယ်။ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ကြော်ငြာတစ်ခုကို နှိပ်လိုက်ခြင်းဖြင့် ဒါမှမဟုတ် တချို့ကိစ္စတွေမှာ ကြည့်ရုံနဲ့တင် အသုံးပြုသူက မသိလိုက်ဘဲ မဲလ်ဝဲလ်ကို ဒေါင်းလုဒ်လုပ်မိသွားနိုင်ပါတယ်။

ကူးစက်ပြီးနောက် ဘာဖြစ်မလဲ (What happens after an infection)

မဲလ်ဝဲလ်ကို ထိုးသွင်းလိုက်ပြီး စနစ်တစ်ခု ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ မဲလ်ဝဲလ်က သူ့ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကို ဆောင်ရွက်နိုင်ပါတယ်။

  • အချက်အလက် ခိုးယူခြင်း: ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအချက်အလက်တွေ၊ ငွေကြေးအချက်အလက်တွေနဲ့ အကောင့်ဝင်ရောက်ခွင့် အချက်အလက်တွေကို ခိုးယူခြင်း။

  • စနစ်ကို ထိန်းချုပ်ခြင်း: တိုက်ခိုက်သူက ကူးစက်ခံထားရတဲ့ ကိရိယာကို ဝေးလံတဲ့နေရာကနေ ထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်း။

  • လျှို့ဝှက်စောင့်ကြည့်ခြင်း: ကီးလော့ဂါ (keylogger) တွေ ဒါမှမဟုတ် ဝက်ဘ်ကင်မရာနဲ့ မိုက်ခရိုဖုန်းကို ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုပြီး အသုံးပြုသူရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို စောင့်ကြည့်ခြင်း။

  • တခြားကိရိယာတွေဆီ ကူးစက်ခြင်း: ကူးစက်ခံရတဲ့ စနစ်ကို တူညီတဲ့ ကွန်ရက်ပေါ်မှာရှိတဲ့ တခြားကွန်ပျူတာတွေဆီ မဲလ်ဝဲလ် ဖြန့်ဖို့အတွက် အခြေစိုက်စခန်းအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်ခြင်း။

  • ရန်းမ်ဆမ်ဝဲလ် (Ransomware): အသုံးပြုသူရဲ့ ဖိုင်တွေကို encrypt လုပ်ပြီး ပြန်ရဖို့အတွက် ငွေတောင်းခံခြင်း။

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဘယ်လိုကာကွယ်မလဲ (How to protect yourself)

သင့်ရဲ့စနစ်ကို မဲလ်ဝဲလ် ထိုးသွင်းခြင်းကနေ ကာကွယ်တာဟာ ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးရဲ့ အရေးကြီးတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။

  • ဆော့ဖ်ဝဲလ်တွေကို အပ်ဒိတ်လုပ်ပါ: သင့်ရဲ့ operating system, web browsers, antivirus ဆော့ဖ်ဝဲလ်နဲ့ တခြား applications တွေကို ပုံမှန် အပ်ဒိတ်လုပ်ပါ။ ဒီအပ်ဒိတ်တွေဟာ တိုက်ခိုက်သူတွေ အသုံးချနိုင်တဲ့ လုံခြုံရေးအားနည်းချက်တွေကို ပြုပြင်ပေးတဲ့အတွက် ဖြစ်ပါတယ်။

  • ယုံကြည်ရတဲ့ Antivirus နှင့် Anti-Malware ဆော့ဖ်ဝဲလ်ကို အသုံးပြုပါ: မဲလ်ဝဲလ်တွေကို အချိန်နဲ့တစ်ပြေးညီ ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ အရည်အသွေးမြင့် လုံခြုံရေးဆော့ဖ်ဝဲလ်ကို install လုပ်ပြီး အမြဲအသုံးပြုပါ။

  • အီးမေးလ်များနှင့် လင့်ခ်များကို သတိထားပါ: မသိတဲ့သူဆီက ဒါမှမဟုတ် သံသယဖြစ်ဖွယ် ပို့တဲ့သူတွေဆီက ပူးတွဲဖိုင်တွေ ဖွင့်တာ ဒါမှမဟုတ် လင့်ခ်တွေကို နှိပ်တာကို သတိထားပါ။ ပို့တဲ့နေရာကို အမြဲတမ်း စစ်ဆေးပါ။

  • သံသယဖြစ်ဖွယ် ဝက်ဘ်ဆိုက်များကို ရှောင်ပါ: ရုတ်တရက်ပေါ်လာတဲ့ pop-up တွေနဲ့ လမ်းကြောင်းလွှဲခံရမှုတွေကို သတိထားပါ။ ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ အရင်းအမြစ်တွေကနေ မဟုတ်တဲ့ ဆော့ဖ်ဝဲလ်တွေကို ဒေါင်းလုဒ်လုပ်တာကို ရှောင်ပါ။

  • Firewall ကို အသုံးပြုပါ: Firewall က အင်တာနက်ကနေ သင့်ကွန်ပျူတာကို ခွင့်ပြုချက်မရှိဘဲ ဝင်ရောက်တာတွေကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။

  • USB drive များကို ဂရုစိုက်သုံးပါ: မသိတဲ့ အရင်းအမြစ်ကနေလာတဲ့ USB drive တွေကို သုံးတာ ဒါမှမဟုတ် ကွန်ပျူတာမှာ တပ်တာကို ရှောင်ပါ။

  • ဒစ်ဂျစ်တယ် အလေ့အထကောင်းများကို လေ့ကျင့်ပါ: စနစ် ကူးစက်ခံရတဲ့ လက္ခဏာတွေဖြစ်တဲ့ စနစ်နှေးကွေးခြင်း၊ မမျှော်လင့်ဘဲ ပေါ်လာတဲ့ pop-up များ ဒါမှမဟုတ် ဘရောက်ဆာရဲ့ ပင်မစာမျက်နှာ ပြောင်းလဲသွားတာတွေကို သတိထားပါ။

------------------------------------------------------------------------------------------------

Man-in-the-Middle (MitM) Attack ဆိုတာ ဘာလဲ။

Man-in-the-Middle (MitM) Attack ဆိုတာကတော့ ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်သူတွေဟာ သင်နဲ့ အင်တာနက်ပေါ်က တခြားသူတစ်ယောက် (သို့) ဆာဗာတစ်ခုကြားက ဆက်သွယ်မှုတွေကို ကြားဖြတ်ဖတ်ရှုတာ၊ အချက်အလက်တွေကို ခိုးယူတာနဲ့ ပြောင်းလဲတာတွေကို ပြုလုပ်တဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတိုက်ခိုက်မှုကို "Man-in-the-Middle" လို့ ခေါ်ဆိုရခြင်းကတော့ တိုက်ခိုက်သူဟာ အပြန်အလှန်ဆက်သွယ်နေတဲ့ နှစ်ဦးနှစ်ဖက်ကြားမှာ လူလည် (man in the middle) တစ်ယောက်လို ဝင်ရောက်နေလို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

တိုက်ခိုက်သူတွေ ဘယ်လိုလုပ်ဆောင်ကြသလဲ။

MitM တိုက်ခိုက်မှုဟာ များသောအားဖြင့် လုံခြုံမှုမရှိတဲ့ Wi-Fi ကွန်ရက်တွေနဲ့ ဝဘ်ဆိုက်တွေမှာ အဖြစ်များပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ သင်ဟာ ကော်ဖီဆိုင်တစ်ခုမှာရှိတဲ့ free Wi-Fi ကို အသုံးပြုပြီး အွန်လိုင်းဘဏ်လုပ်ငန်းတစ်ခုကို ဝင်ရောက်မယ်ဆိုပါစို့။

  1. အချက်အလက်တွေ ကြားဖြတ်ယူခြင်း

    • တိုက်ခိုက်သူဟာ အဲဒီကော်ဖီဆိုင်ရဲ့ Wi-Fi ကွန်ရက်ကို အသုံးပြုပြီး သင့်ရဲ့ စက်နဲ့ ဘဏ်ရဲ့ဆာဗာကြားက ဆက်သွယ်မှုတွေကို ကြားဖြတ်ယူပါတယ်။

    • သင့်ရဲ့ လုံခြုံရေးအချက်အလက်တွေ၊ စာရိုက်နေတဲ့ စာတွေနဲ့ တခြားအချက်အလက်တွေကို တိုက်ခိုက်သူက အလွယ်တကူ ယူနိုင်ပါတယ်။

  2. အချက်အလက်တွေ ပြောင်းလဲခြင်း

    • တိုက်ခိုက်သူဟာ သင့်ရဲ့ ဆက်သွယ်မှုကို ကြားဖြတ်ယူရုံသာမကဘဲ အချက်အလက်တွေကိုပါ ပြောင်းလဲပစ်နိုင်ပါတယ်။

    • ဥပမာ- သင်ဟာ ငွေလွှဲဖို့အတွက် ဘဏ်အကောင့်နံပါတ်တစ်ခုကို ရိုက်ထည့်လိုက်တဲ့အခါ တိုက်ခိုက်သူဟာ အဲဒီအကောင့်နံပါတ်ကို သူ့ရဲ့အကောင့်နံပါတ်နဲ့ လဲလှယ်ပြီး ငွေကို သူ့အကောင့်ထဲ ရောက်သွားအောင် ပြုလုပ်နိုင်ပါတယ်။

ဘယ်လိုကာကွယ်နိုင်မလဲ။

MitM တိုက်ခိုက်မှုတွေကနေ ကာကွယ်ဖို့အတွက် အောက်ပါနည်းလမ်းတွေကို လိုက်နာသင့်ပါတယ်။

  • HTTPS ကို အသုံးပြုပါ:

    • ဝဘ်ဆိုက်တစ်ခုက HTTPS (Hypertext Transfer Protocol Secure) ကို အသုံးပြုတယ်ဆိုရင် သင့်ရဲ့ ဆက်သွယ်မှုတွေဟာ စာဝှက်စနစ် (encryption) နဲ့ ကာကွယ်ထားပါတယ်။

    • ဝဘ်ဘရောက်ဆာရဲ့ လိပ်စာဘား (address bar) မှာ https:// နဲ့ သော့ခလောက်ပုံ (lock icon) ပါ၊ မပါ အမြဲတမ်း စစ်ဆေးပါ။

  • Public Wi-Fi ကို ရှောင်ပါ:

    • ဘဏ်လုပ်ငန်းလိုမျိုး အရေးကြီးအချက်အလက်တွေ ပေးပို့ရမယ့် အခါမျိုးမှာ စားသောက်ဆိုင်တွေ၊ ကော်ဖီဆိုင်တွေနဲ့ လေဆိပ်တွေမှာ ရနိုင်တဲ့ free Wi-Fi တွေကို အတတ်နိုင်ဆုံး ရှောင်ပါ။ သို့မဟုတ် ကိုယ့်ရဲ့ မိုဘိုင်းဒေတာကိုသာ အသုံးပြုပါ။

  • VPN ကို သုံးပါ:

    • VPN (Virtual Private Network) ကို အသုံးပြုတာဟာ သင့်ရဲ့ ဆက်သွယ်မှုတွေကို အဆင့်မြင့် စာဝှက်စနစ် (advanced encryption) နဲ့ လုံခြုံစေပြီး၊ တိုက်ခိုက်သူတွေ ကြားဖြတ်ဖတ်ရှုတာကို ခက်ခဲစေပါတယ်။

  • Firewall နှင့် Antivirus ကို သုံးပါ:

    • သင့်ရဲ့ ကွန်ပျူတာမှာ firewall နဲ့ antivirus software တွေကို အမြဲတမ်း install လုပ်ပြီး update လုပ်ထားပါ။ ဒါမှ မလိုလားအပ်တဲ့ ချိတ်ဆက်မှုတွေကို ပိတ်ဆို့ပေးနိုင်ပါတယ်။

أحدث أقدم