အရိပ်ကျနေတဲ့ သင့်ခြံထဲက ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းပေးသွားမှာပါ။ သင့်ကို အဆောက်အဦးကြီးတစ်ခုက ကာနေတာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ သစ်ပင်ကြီးတစ်ပင်က ကွယ်နေတာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အိမ်ကြီးတစ်လုံးက ဖုံးနေတာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဘယ်လိုအခြေအနေမျိုးပဲဖြစ်နေပါစေ၊ နေရောင်ခြည် မရနိုင်တဲ့ ခြံတွေမှာ စိုက်ပျိုးနိုင်ဖို့ အသီးအနှံ ဖော်ပြပေးထားပါတယ်။ #LGTmyanmar , #BBKmyanmar
ဥယျာဉ်မှူး အကြောင်း
Epic Gardening က Kevin Espiritu ပါ။ ကျွန်တော့်ရဲ့ ရည်မှန်းချက်ကတော့ သင်တို့အားလုံး ပိုပြီးစိမ်းလန်းတဲ့ လက်တစ်စုံ (ဥယျာဉ်စိုက်ပျိုးကျွမ်းကျင်မှု) ပိုင်ဆိုင်လာအောင် ကူညီပေးဖို့ပါပဲ။ ခြံက နေရောင်ခြည် ၂ နာရီကနေ ၄ နာရီလောက်ပဲရရင်တောင် အထွက်နှုန်း ယူနိုင်ပါသေးတယ်။ ဒါကြောင့် အရိပ်မှာ ဖြစ်ထွန်းတဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်နဲ့ ဟင်းခတ်အပင် ၁၂ မျိုးအကြောင်း ပြောပြသွားမှာပါ။ တချို့က အရမ်းကောင်းကောင်းဖြစ်တယ်၊ တချို့ကတော့ အရိပ်ဒဏ်ကို ခံနိုင်ရည်ရှိကြပါတယ်။ ပြီးတော့ ဒီဗီဒီယိုအဆုံးမှာ အပိုဆုလေးတစ်ခုရှိပါသေးတယ်။ သင့်အရိပ်ကျတဲ့ခြံထဲမှာ အကောင်းဆုံးရလဒ်တွေရဖို့ တကယ်အထောက်အကူပြုမယ့် အကြံပြုချက် ၆ ခုကို ပြောပြသွားမှာပါ။
.
ကျွန်တော့်အိမ်ရှေ့ခြံကို နေရာတစ်ခုပေါ်ကျရောက်နိုင်တဲ့ နေရောင်ခြည်အမျိုးအစား သုံးမျိုးရဲ့ ဥပမာအနေနဲ့ သုံးကြည့်ကြရအောင်။ ပထမဆုံးအနေနဲ့ ဒီမှာရှိနေတဲ့ တောင်ဘက်မျက်နှာမူနေတဲ့ စိုက်ဘောင်တွေအားလုံးပေါ့။ ဒါတွေက နေရောင်တိုက်ရိုက်ရတဲ့နေရာတွေပါ။ သူတို့က တစ်နေ့တာလုံးမှာ နေရောင်ခြည် ၆ နာရီနဲ့အထက်၊ တစ်ခါတလေ ၈ နာရီနဲ့အထက် တိုက်ရိုက်ရပါတယ်။ အထူးသဖြင့် နေ့ရဲ့ အပူဆုံးအချိန်တွေဖြစ်တဲ့ မနက် ၁၀ နာရီကနေ နေဝင်ချိန်လောက်အထိပေါ့။ ဒါကြောင့် ဒါတွေက တကယ့် ဂန္တဝင်နေရာတွေပါ။ ဒီစိုက်ဘောင်တွေထဲမှာ သင်လိုချင်တာမှန်သမျှ အနည်းနဲ့အများ စိုက်ပျိုးနိုင်ပါတယ်။
.
သီးနှံ နံပါတ်တစ် - ဟင်းနုနွယ် (Spinach)
မယုံနိုင်လောက်အောင် အေးတဲ့ရာသီဥတုဒဏ်ခံနိုင်တဲ့ အစိမ်းရောင်အရွက်တစ်မျိုးပါ။ ကျွန်တော်ပြောခဲ့သလိုပဲ အအေးဒဏ်ခံနိုင်တယ်၊ ဆိုလိုတာက အပူဒဏ်မခံနိုင်ဘူးပေါ့။ ဒါကြောင့် နေရောင်ခြည်တိုက်ရိုက်ရော၊ အပူချိန်လွန်ကဲတာရော နှစ်မျိုးလုံးနဲ့ ထိတွေ့နေရတဲ့နေရာတွေမှာ သိပ်မစိုက်သင့်ပါဘူး။ ဒါက သူ့ကို နွေဦးရာသီအစောပိုင်းအတွက် အကောင်းဆုံးသီးနှံဖြစ်စေပါတယ်။
.
ဆောင်းဦးရာသီကနေ ဆောင်းရာသီအထိ စိုက်ပျိုးဖို့လည်း ကောင်းပါတယ်။ နွေရာသီမှာတော့ သင့်အရိပ်ကျတဲ့ခြံထဲမှာ စိုက်ပျိုးခြင်းအားဖြင့် ဖြစ်အောင်လုပ်နိုင်ပါတယ်။ မျိုးစေ့ကနေစိုက်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ အိမ်ထဲမှာပေါ့။ သူက အပင်ပေါက်နှေးတဲ့အမျိုးအစားဖြစ်ပြီး တစ်ခါတလေ မျိုးစေ့ကြီးပေမယ့် အပင်ပေါက်ဖို့ နှစ်ပတ်အထိ ကြာတတ်ပါတယ်။ တိုက်ရိုက်မျိုးစေ့ချတဲ့အခါ အဲ့ဒါက သင့်စိတ်ရှည်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အိမ်ထဲမှာ အရင်ပျိုးထောင်ပြီးမှ ဆင့်ကဲဆင့်ကဲ ဆက်စိုက်သွားရင် အရသာရှိပြီး အာဟာရပြည့်ဝတဲ့ ဟင်းနုနွယ်တွေကို တစ်သီးပြီးတစ်သီး ထုတ်လုပ်နိုင်မှာပါ။
.
သီးနှံ နံပါတ်နှစ် - ဆွစ်ချဒ် (Swiss Chard)
အရိပ်ကျတဲ့နေရာမှာ စိုက်ထားပြီး လိုအပ်သလို လာခူးယူနိုင်ပါတယ်။ ကျွန်တော့်ကတ်ကြေးနဲ့ ဒီနားလေးကို ညှပ်၊ ညှပ်၊ ညှပ်၊ ကျန်တာကို ချန်ထားလိုက်ရင် သူက ဆက်ပြီးကြီးထွားနေဦးမှာပါ။ ပြီးတော့ တော်တော်ကြီးမားလာနိုင်ပါတယ်။ ဆွစ်ချဒ်စိုက်တော့မယ်ဆိုရင် မျိုးစေ့တွေက ပေါင်းစပ်နေတယ်ဆိုတာ သတိရပါ။ သင်ထင်နေတဲ့ မျိုးစေ့တစ်ခုတည်းမှာ မျိုးစေ့တစ်ခုထက်ပိုပြီး ပါနေတတ်ပါတယ်။ အရမ်းကြီးပါတယ်။ အဲ့ဒီထဲမှာ မျိုးစေ့ပေါင်းများစွာ ပါနေတတ်တော့ တစ်ခါတလေ သင်မြေကြီးထဲချလိုက်တဲ့ "မျိုးစေ့" တစ်ခုတည်းကနေ ဆွစ်ချဒ်ပင်တစ်ပင်ထက်ပိုပြီး ပေါက်လာတတ်ပါတယ်။
.
ဒါကြောင့် တိုက်ရိုက်မျိုးစေ့ချချင်ချ၊ အိမ်ထဲမှာ အရင်ပျိုးချင်ပျိုး၊ အအေးဒဏ်ခံနိုင်တဲ့အပင်ပါ။ ပြီးတော့ သူ့ကို ဒီအတိုင်းပဲ လွှတ်ထားလို့ရပါတယ်။ သူ့ရဲ့ကောင်းတဲ့အချက်က အရောင်အသွေးစုံလင်တာပါပဲ။ လိမ္မော်ရောင်၊ ပတ္တမြားနီရောင် ၊ သက်တန့်ရောင် ဆွစ်ချဒ်တွေ ရှိပါတယ်။ အဖြူရောင်၊ ပန်းရောင် ဆွစ်ချဒ်၊ နေရောင်အောက်က ဘယ်အရောင်မဆို ဆွစ်ချဒ်နဲ့ လုပ်လို့ရပါတယ်။ ဒါက သင့်အရိပ်ကျတဲ့ခြံကို အရောင်အသွေးလှလှလေးနဲ့ အရသာရှိရှိလေး ဖြစ်စေမှာပါ။
သီးနှံ နံပါတ်သုံး - ဆလတ်ရွက် (Leaf Lettuce)
အရိပ်ကျတဲ့နေရာမှာ စိုက်လို့ကောင်းတဲ့ နံပါတ်သုံးသီးနှံကတော့ ဆလတ်ရွက်အမျိုးအစားအများစုပါပဲ၊ တကယ့်ကို ဆလတ်ရွက်အမျိုးအစားမှန်သမျှ နီးပါး သင်ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးနိုင်ပါတယ်။ ဆလတ်ရွက်က မြန်မြန်ကြီးထွားတဲ့ သီးနှံတစ်မျိုးပါ။ အရိပ်ထဲမှာတော့ နည်းနည်းပိုနှေးမှာပေါ့၊ ဒါကြောင့် ပိုမြန်မြန်ရင့်မှည့်တဲ့ မျိုးကွဲ၊ ဥပမာ ၅၅ ရက်နဲ့အထက်အစား ၃၅ ရက်ကနေ ၄၅ ရက်အတွင်း ရင့်မှည့်တဲ့အမျိုးအစားကို ရွေးချယ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါက သင့်ကို နည်းနည်းအထောက်အကူပြုပါလိမ့်မယ်။ ဟုတ်ပါတယ်၊ ပျိုးပင်ကနေ ပြောင်းစိုက်တာက သင့်ကို နည်းနည်းပိုအဆင်ပြေစေမှာပါ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အရိပ်ကျတဲ့စိုက်ဘောင်ထဲမှာ တိုက်ရိုက်မျိုးစေ့ချရင် အစောပိုင်းကြီးထွားမှုက တကယ်ကို ရပ်တန့်သွားနိုင်လို့ပါ။
.
ဒါကြောင့် သင့်မျိုးစေ့ပျိုးထောင်တဲ့စနစ်ထဲမှာ အရင်ပျိုးပြီးမှ ကျန်းမာသန်စွမ်းတဲ့ ပျိုးပင်လေးတွေကို ပြောင်းစိုက်လိုက်ရင် အစကောင်းကောင်းနဲ့ စတင်နိုင်မှာပါ။ ဒါပေမဲ့ အားလုံးနီးပါးက ကောင်းကောင်းဖြစ်ထွန်းပါတယ်။ ဆလတ်ရွက်က တစ်ခါတလေ အပူချိန်မြင့်မားမှုနဲ့ တိုက်ရိုက်နေရောင်ခြည်ဒဏ်ကို မခံနိုင်တတ်ပါဘူး။ ဒီလိုနုနယ်တဲ့အရွက်တွေက ဒုက္ခရောက်တတ်ပါတယ်။ သူက အမြစ်တိမ်တဲ့အပင်ဖြစ်ပြီး အဲ့ဒါက အရိပ်ကျတဲ့ခြံရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေကို တိုက်ရိုက်ညွှန်ပြနေပါတယ်။ မြေကြီးက သိပ်မခြောက်သွေ့ဘူး၊ အပူချိန်က နည်းနည်းပိုတည်ငြိမ်ပြီး အေးတဲ့ဘက်ကို နည်းနည်းရောက်နေပါတယ်။
.
သီးနှံ နံပါတ်လေး - အန်ဒိုက်ဗ် နှင့် အက်စ်ကာရိုးလ် (Endive & Escarole)
ဒါပေမဲ့ နံပါတ်လေးသီးနှံက အမွှာသီးနှံပါ၊ အန်ဒိုက်ဗ် (endive) နဲ့ အက်စ်ကာရိုးလ် (escarole) ပါ။ အသံထွက်မှန်တာကို comment မှာရေးခဲ့ကြပါဦး၊ ကျွန်တော်လည်း တကယ်မသိလို့ပါ။ ဒါတွေက တကယ်ကို တန်ဖိုးနည်းတယ်လို့ အထင်ခံရတဲ့ အရွက်တွေပါ။ ဘာလို့များများစားစား မစိုက်ကြတာလဲတော့မသိဘူး။ တချို့လူတွေက အရသာကို စားမကောင်းဘူးလို့ ထင်ကောင်းထင်နိုင်ပေမယ့် ကျွန်တော်ကတော့ အရွက်စုံသုပ်ထဲထည့်လိုက်ရင် အရမ်းအရသာရှိတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ကြည့်ရတာလည်း အရမ်းလှပြီး အရိပ်ကျတဲ့ခြံထဲမှာ ကောင်းကောင်းကြီးထွားပါတယ်။ ဟုတ်ပါတယ်၊ ကျွန်တော် ဒါကိုပဲ ထပ်တလဲလဲပြောနေသလိုဖြစ်နေမှန်းသိပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ ဒါကတော့ သင်အိမ်ထဲမှာ အသေအချာပျိုးသင့်တဲ့အမျိုးအစားပါ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အန်ဒိုက်ဗ်နဲ့ အက်စ်ကာရိုးလ် မျိုးစေ့တွေက အရွက်များတဲ့ ဟင်းရွက်အများစုထက် အပင်ပေါက်ပိုနှေးတာကို ကျွန်တော်သတိထားမိလို့ပါ။ ခုနကပြောခဲ့တဲ့ ဆလတ်ရွက်က အပင်ပေါက်မြန်တယ်၊ အရုဂူလာ (arugula)၊ ကိုက်လန် (kale) စတာတွေအားလုံးက အပင်ပေါက်မြန်ပါတယ်။ ပြီးတော့ အက်စ်ကာရိုးလ်မျိုးစေ့တွေက အထုပ်သေးသေးလေးတွေလိုမျိုးပုံစံရှိပြီး မြန်မြန်မပေါက်သလိုပဲ၊ ဆယ်ရက်နဲ့အထက်ကြာတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အိမ်ထဲမှာ အရင်ပျိုးပါ၊ အစကောင်းကောင်းနဲ့ စတင်ခိုင်းပြီး သင့်အရိပ်ကျတဲ့ အရွက်စုံခြံထဲကို မျိုးကွဲလေးတွေ နည်းနည်းရောစပ်ထည့်လိုက်ပါ။
သီးနှံ နံပါတ်ငါး - ပဲစိမ်း (Peas)
အရိပ်ကြိုက်တဲ့ နံပါတ်ငါးသီးနှံကတော့ ပဲစိမ်းပါ။ ပဲစိမ်းက နွေဦးရာသီရဲ့ အကောင်းဆုံးသီးနှံတစ်ခုပါ။ အဲ့ဒါက ဘာကိုပြောနေတာလဲ။ ဆိုလိုတာက နေရောင်ခြည်ပိုတိုက်ရိုက်ကျလာတဲ့နေ့တွေ၊ အပူချိန်ပိုမြင့်လာတဲ့နေ့တွေရောက်လာရင် သူတို့က တကယ်ကို ဒုက္ခရောက်မှာပါ။ ဒါက အရိပ်ကျတဲ့သီးနှံအနေနဲ့လည်း တော်တော်လေးကောင်းကောင်းဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတာကို ပြောပြနေပါတယ်။ ဟုတ်ပါတယ်၊ အခုက နွေဦးရာသီဆိုတော့ သူတို့က နေရောင်အပြည့်အဝ ကောင်းကောင်းရနေပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ ဒါက နည်းနည်းပိုနူးညံ့တဲ့နေရောင်ပါ။ ဒါပေမဲ့ သူတို့က တော်တော်လေးကောင်းကောင်းဖြစ်နေပါတယ်။ ခြံရဲ့အရိပ်ကျတဲ့အပိုင်းမှာလည်း လုံးဝအဆင်ပြေမှာပါ။ နွေရာသီနည်းနည်းရောက်သွားရင်တောင်မှ သင်ဒါကိုလုပ်နိုင်ပါသေးတယ်။
.
ပဲစိမ်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်တော်လုပ်ဖူးတဲ့ နောက်ထပ်ပျော်စရာနည်းလမ်းလေးတစ်ခုကတော့ တစ်ခါတလေ သူတို့ကို တွယ်ကပ်ပြီး တက်ဖို့ခက်နေရင်၊ တစ်ခါတလေ ဒီလိုဘေးကို လျှောကျပြီး ထူးဆန်းတဲ့အရာတွေ လုပ်တတ်ပါတယ်။ သဘာဝတရားက အံ့ဩဖို့ကောင်းတယ်ဆိုတာ သတိရပါ။ သူတို့က ဒီစင်ပေါ်ကို သဘာဝအတိုင်းဖြစ်တဲ့ နွယ်ပင်ရဲ့လက်တံတွေနဲ့ တွယ်ကပ်တက်နေတာပါ၊ ဒါပေမဲ့ တစ်ခါတလေ အကူအညီနည်းနည်းလိုတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျွန်တော် ဒီချိတ်သေးသေးလေးတွေကိုယူပြီး ဒီလိုလုပ်လိုက်တယ်၊ အဲ့ဒါက စင်ဘက်ကို ပြန်ဆွဲတင်ပေးပြီး တက်သွားအောင် ကူညီပေးပါတယ်။
.
ဟုတ်ကဲ့၊ ပဲစိမ်းက အံ့ဩစရာကောင်းတဲ့အပင်ပါ။ သင် သူတို့ကို တိုက်ရိုက်မျိုးစေ့ချနိုင်ပါတယ်၊ ကောင်းတဲ့မျိုးစေ့ပါ။ ရေစိမ်ပြီးမှ တိုက်ရိုက်မျိုးစေ့ချပါ၊ လုံးဝအဆင်ပြေမှာပါ။ ဒါပေမဲ့ ပြောင်းစိုက်တာလည်း အဆင်ပြေတယ်လို့တော့ ပြောရမှာပဲ။ သူက အမြစ်တိမ်တဲ့အပင်ဖြစ်ပြီး သင်သေချာလုပ်ရမှာက သူ့ကို မရွှေ့ဖို့ပါပဲ။ ပြောင်းစိုက်တာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ တိုက်ရိုက်မျိုးစေ့ချတာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ သူရှိတဲ့နေရာမှာပဲ ထားလိုက်ပါ။ တက်ခွင့်ပေးပြီး စိုစွတ်နေအောင် သေချာလုပ်ပေးပါ။ အခြောက်မခံအောင် အပေါ်ကနေ မြေဖုံး (mulch) နည်းနည်းတောင် တင်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူက အမြစ်တိမ်တဲ့အပင်မို့လို့ပါ။ ဒါပေမဲ့ အရိပ်ကျတဲ့ခြံထဲမှာတော့ လုံးဝ၊ လုံးဝကို ရှင်သန်ကြီးထွားမှာပါ။
.
သီးနှံ နံပါတ်ခြောက် - မုန်လာဥနီ (Radish)
ကျွန်တော်ထင်တယ် လူတော်တော်များများက မုန်လာဥနီစိုက်ရတာ ပြဿနာရှိကြတယ်၊ စိုက်ရခက်လို့တော့မဟုတ်ဘူး၊ ဒါပေမဲ့ အဲ့ဒါနဲ့ ဘာလုပ်ရမှန်း သူတို့တကယ်မသိကြလို့ပါ။ ကျွန်တော်ပြောရရင် မုန်လာဥနီကို ဆားစိမ် လုပ်တာက အကောင်းဆုံးအသုံးပြုနည်းတွေထဲက တစ်ခုပါ၊ မုန်လာဥနီနဲ့ပတ်သက်တဲ့အချက်ကတော့ - နေရောင်အပြည့်အဝမှာ ကောင်းကောင်းဖြစ်မှာလား။ သူတို့က တကယ်ကို ခံနိုင်ရည်ရှိပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ နေပူဒဏ် အရမ်းထိရင် အပွင့်ပွင့်သွားတတ်ပါတယ်။ သူတို့က ပိုနှေးနှေးကြီးထွားပေမယ့် ဥ ဖြစ်ပေါ်လာမှာပါ၊ သင်စိတ်ရှည်ဖို့ပဲလိုပါတယ်။
.
Green Lobo ရှိတယ်၊ Black Spanish ရှိတယ်၊ ဖရဲသီးမုန်လာဥ (watermelon radish) ရှိတယ်၊ Beni Hida ရှိတယ်၊ သာမန် ဒိုက်ကွန် (daikon) လည်းရှိတယ်။ ဒိုက်ကွန်က သာမန်တောင်မဟုတ်ဘူး၊ အပင်ကြီးတစ်ပင်ပါ။ ဒီတော့ မုန်လာဥနီက အံ့ဩဖို့ကောင်းတယ်၊ အဲ့ဒီအပင်ထဲမှာ မယုံနိုင်လောက်အောင် မျိုးကွဲစုံလင်ပါတယ်။ အဲ့ဒါနဲ့လုပ်လို့ရတာ အများကြီးရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် မုန်လာဥနီကို အရမ်းအရမ်းအကြံပြုပါတယ်။ သူက လူသိပ်မသိသေးတဲ့ အောင်မြင်မှုတစ်ခုလိုပါပဲ။ လူတော်တော်များများက သူ့ကို ပျင်းစရာကောင်းတဲ့အပင်လို့ထင်ကြတယ်၊ မုန်လာဥနီအကြောင်း သင်ထင်တာထက် အများကြီးပိုရှိပါတယ်။
.
သီးနှံ နံပါတ်ခုနစ် - အာလူး (Potatoes)
အရိပ်ကျသီးနှံ နံပါတ်ခုနစ်ကို ရောက်လာတဲ့အခါမှာတော့ အရိပ်ကြိုက်တဲ့သီးနှံတွေမဟုတ်ဘဲ အရိပ်ဒဏ်ခံနိုင်တဲ့သီးနှံတွေဘက်ကို စတင်ရောက်ရှိလာပါပြီ။ အထွက်နှုန်းကောင်းကောင်းတော့ ရနိုင်သေးတယ်၊ ဒါပေမဲ့ အဲ့ဒီအထွက်နှုန်းက နည်းနည်းကျသွားနိုင်ပါတယ်။ အဲ့ဒါကတော့ နံပါတ်ခုနစ်အတွက် အာလူးပါ၊ အံ့ဩစရာကောင်းလောက်အောင် သူတို့က တော်တော်လေးကောင်းကောင်းဖြစ်နိုင်ပါသေးတယ်။ ကျွန်တော်ဘာလို့ အာလူးမဟုတ်တဲ့အရာတစ်ခုရှေ့မှာ ထိုင်နေရသလဲဆိုတော့ ဒီနွေဦးရာသီမှာ ကျွန်တော်စိုက်ခဲ့တဲ့ အာလူးတွေက ကျွန်တော့်မြေဆွေးပုံထဲက ထွက်လာတာပါ။ အဲ့ဒါတွေက ကျွန်တော် အထွက်နှုန်းကောင်းကောင်းရခဲ့တဲ့ အာလူးအသေးလေးအဟောင်းတွေပါ၊ ပြီးတော့ ဒါက တကယ်ကို အရိပ်ကျတဲ့မြေဆွေးပုံပါ။
.
အာလူးစိုက်ပျိုးတဲ့ ဂန္တဝင်နည်းလမ်းတော့မဟုတ်ဘူးပေါ့၊ ဒါပေမဲ့ အဲ့ဒါကို သင်က လဇားနားဘောင် (lasagna bed) လို့ သဘောထားနိုင်ပါတယ်၊ အကယ်၍ သင်က အဲ့ဒီစိုက်ပျိုးနည်းစနစ်နဲ့ ရင်းနှီးတယ်ဆိုရင်ပေါ့၊ ဒါမှမဟုတ် ကောက်ရိုးပုံစိုက်ပျိုးနည်းစတိုင် (straw bale gardening style) လိုမျိုးပေါ့၊ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အဲ့ဒီထဲမှာ ပါဝင်ပစ္စည်းတွေကို အလွှာလိုက်ထည့်ထားလို့ပါ။ ဒါပေမဲ့ မြေကြီးထဲမှာ စိုက်ပါ၊ မြေဆွေးပုံးထဲမှာ စိုက်စရာမလိုပါဘူး။ သူတို့က အရိပ်ထဲမှာလည်း ကောင်းကောင်းဖြစ်ဦးမှာပါ။ ကျွန်တော့်ရဲ့ကိုယ်ပိုင်အရသာအရတော့ ပထမဆုံးအနေနဲ့ ကျွန်တော်က အာလူးအသေးလေးတွေ (new potatoes) ကို ကြိုက်ပါတယ်။ သင်တို့ကော ကြိုက်ကြလားတော့မသိဘူး၊ ဒါပေမဲ့ အဲ့ဒါက ကောင်းတဲ့နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်မှာပါ။
.
အဲ့ဒီအပွင့်တွေ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာတာနဲ့ အရိပ်ကျတဲ့အပိုင်းမှာ စိုက်ထားတဲ့အာလူးတွေကို ဆွဲနှုတ်လိုက်တာ ပိုကောင်းနိုင်ပါတယ်၊ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူတို့ကို အကြီးကြီးဖြစ်အောင်လုပ်ဖို့ ခက်ခဲမှာမို့လို့ပါ။ အချိန်အကြာကြီးယူရပါလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် ကျွန်တော်က အဲ့ဒီအာလူးအသေးလေးတွေကို ဆွဲနှုတ်၊ စားသုံးပြီး အရိပ်ကျတဲ့ခြံထဲမှာ တခြားတစ်ခုခုစိုက်လိုက်တာကို ကြိုက်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အာလူးက သင့်အရိပ်ကျတဲ့ စိုက်ဘောင်တွေမှာ အလုပ်ဖြစ်နိုင်ပါသေးတယ်။
.
သီးနှံ နံပါတ်ရှစ် - ခရမ်းချဉ်သီး (Tomatoes)
ဒီခြံထဲမှာ ကျွန်တော်မစိုက်ရသေးတဲ့ နောက်တစ်မျိုးကတော့ မြန်မြန်ရင့်မှည့်၊ အအေးဒဏ်ခံနိုင်တဲ့ အပင်ပုမျိုး ခရမ်းချဉ်သီးပါ။ ဆိုလိုတာက နွေဦးရာသီအစောပိုင်းစိုက်ပျိုးမှုအတွက် သင့်တော်တဲ့ အသီးကုန်ရင် သေသွားတဲ့အမျိုးအစား (determinant style) ခရမ်းချဉ်သီးပေါ့။ အဲ့ဒါက တကယ်အလုပ်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အထွက်နှုန်းကောင်းကောင်း ရနိုင်ပါတယ်။ ကျွန်တော်ပြောချင်တဲ့အချက်ကတော့ သင့်အရိပ်ကျတဲ့စိုက်ဘောင်ရဲ့ နေရောင်အကောင်းဆုံးရတဲ့နေရာမှာ ထားပါ။ ဥပမာ သင့်မှာ နေရောင် ၂ နာရီရတဲ့စိုက်ဘောင်နဲ့ ၄ နာရီရတဲ့စိုက်ဘောင်ရှိတယ်ဆိုရင် သင့်အပင်ပုခရမ်းချဉ်သီးတွေကို ၄ နာရီရတဲ့စိုက်ဘောင်မှာ ထားပြီး သင့်ဟင်းနုနွယ်ကို ၂ နာရီရတဲ့စိုက်ဘောင်မှာ ထားတာမျိုးပေါ့။ ဒါပေမဲ့ သင်လုပ်နိုင်ပါသေးတယ်။ ဒီတော့ သင့်အရိပ်ကျတဲ့ခြံတွေကို လျစ်လျူမရှုလိုက်ပါနဲ့။
.
သီးနှံ နံပါတ်ကိုး - အပင်ပု ပဲတောင့်ရှည် (Bush Beans)
ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နောက်သီးနှံကတော့ အံ့ဩစရာကောင်းလောက်အောင် အပင်ပု ပဲတောင့်ရှည်ပါ။ အပင်ပု ပဲတောင့်ရှည်တွေက အရိပ်ကျတဲ့ခြံထဲမှာ အသီးသီးနိုင်ပါတယ်။ ဟုတ်ပါတယ်၊ နေရောင်ခြည်ပိုများတဲ့ဘက်ကို ရွေးချယ်သင့်ပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ ဒါက အံ့ဩစရာကောင်းလောက်အောင် အရိပ်ကျတဲ့ခြံတစ်မျိုးပါပဲ။ ဒါက GreenStalk ဒေါင်လိုက်မျှော်စင်ပုံ ခြံ (vertical tower garden) ဖြစ်ပြီး ကျွန်တော် ၁၀၀% အပင်ပု ပဲတောင့်ရှည်တွေနဲ့ စိုက်ထားတာပါ။ သူတို့က တကယ်ကို အသီးစသီးနေပါပြီ။ ဒီမှာ ပဲတောင့်ရှည်လေးတွေ နည်းနည်းသီးနေတာကို မြင်နိုင်ပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ သတိရပါ၊ ဒါက ဒေါင်လိုက်မျှော်စင်ပုံဆိုတော့ တစ်ဝက်လောက်ပဲ တစ်နေ့တာလုံး နေရောင်ရပါတယ်။
.
အဲ့ဒါကို ညှိဖို့အတွက် မနက်တိုင်း ကျွန်တော် တစ်ဝက်လောက် လှည့်ပေးလိုက်ပါတယ်။ အဲ့ဒီအခါမှာ အနည်းဆုံး တစ်ရက်ခြားတစ်ခါလောက် တစ်ဖက်က နေရောင်အပြည့်အဝရအောင် သေချာလုပ်ပေးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လစဉ်အခြေအနေနဲ့ စဉ်းစားကြည့်ရင် ဒါတွေက တစ်နေ့ကို နေရောင်အပြည့်အဝ ၁၅ ရက်စာလောက်ပဲရပြီး ကျွန်တော်လှည့်ပေးလိုက်တာပါ။ ဒါတွေကနေ တကယ်ကောင်းတဲ့အထွက်နှုန်းရမှာပါ။
.
သီးနှံ နံပါတ်ဆယ် - ပင်စိမ်း (Basil)
ဒီတော့ ပင်စိမ်း၊ သူက နေရောင်အပြည့်အဝကြိုက်တဲ့ သီးနှံပါ၊ ဒါပေမဲ့ သူက အရိပ်ဒဏ်ကိုခံနိုင်ပြီး တစ်ခါတလေ အရိပ်ထဲမှာတောင် ရှင်သန်ကြီးထွားတတ်တဲ့အမျိုးအစားပါ၊ အထူးသဖြင့် ဝတ်မှုန်ကူးဖို့ ဒါမှမဟုတ် အလှစိုက်ခြံပုံစံမျိုးအတွက် စိုက်မယ်ဆိုရင်ပေါ့။ ဒီမှာ ကျွန်တော့်မှာ အာဖရိကန်အပြာရောင်ပင်စိမ်းခြုံ (African blue basil bush) ရှိပါတယ်။ ဒါက ကျွန်တော်အကြိုက်ဆုံး နှစ်ရှည်ပင်စိမ်းအမျိုးအစားဖြစ်ပြီး အရိပ်ထဲမှာ အရမ်းအရမ်းကောင်းကောင်းဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်ဒါကို နှစ်ခါလောက် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြတ်ညှပ်ထားပေမယ့် မြင်တဲ့အတိုင်းပဲ အညွန့်အတက်တွေနဲ့ ပြန်ထွက်နေတုန်းပါပဲ။ ပျားတစ်ကောင် ခုလေးတင် လာနားသွားပါတယ်။ ဒီတော့ ဝတ်မှုန်ကူးပေးတဲ့အပင်ကောင်းတစ်ခုပါ။ ဒီမှာ ဂရိဒေါင်လိုက်ပင်စိမ်း (Greek columnar basil) ရှိပါတယ်။ နာမည်အတိုင်းပဲ သူက တည့်တည့်မတ်မတ်ကြီးထွားပါတယ်။
.
သင်မြင်နေရတဲ့ ဒီပင်စိမ်းမျိုးကွဲအများစုက ကျွန်တော်လုပ်ခဲ့တဲ့ "သင်ဘယ်တော့မှ မကြားဖူးလောက်တဲ့ ရှားပါးပင်စိမ်း ၈ မျိုး" ဆိုတဲ့ ဗီဒီယိုထဲမှာ တကယ်ပါပါတယ်။ ဒီအောက်နားမှာ နောက်ထပ် ထိုင်းပင်စိမ်းတစ်မျိုးရှိပါသေးတယ်၊ သူ့မှာ အရမ်းထူးခြားလှပတဲ့ အပွင့်အခိုင်တွေရှိပါတယ်။ ဒီနောက်ကွယ်မှာတော့ ပက်စတို ပရိုပက်ချို (Pesto Propecho) ရှိပါတယ်၊ အဲ့ဒါက အရောင်ဖျော့တဲ့ပင်စိမ်းအမျိုးအစားပါ။ ပြီးတော့ ကျွန်တော့်မှာ တူလစီ (Tulsi) လည်းရှိပါတယ်၊ ဟိုလီပင်စိမ်း (holy basil) လို့လည်းခေါ်ပါတယ်။ ဒီတော့ ပင်စိမ်းက ဒီအရိပ်ကျတဲ့ခြံစိုက်ဘောင်ရဲ့ ၅၀% လောက်ရှိပြီး လုံးဝရှင်သန်ကြီးထွားနေပါတယ်။
.
သီးနှံ နံပါတ်တစ်ဆယ့်တစ် - နံနံပင် နှင့် ပါစလေ (Cilantro & Parsley)
အရိပ်ထဲမှာ ကောင်းကောင်းဖြစ်တဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နောက်ဟင်းခတ်အပင်တွေကတော့ နံနံပင်နဲ့ ပါစလေ (parsley) ပါ။ ဒါတွေက တကယ်ကောင်းကောင်းဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ နံနံပင်က အထူးသဖြင့် အရိပ်ထဲမှာ တကယ်ကောင်းကောင်းဖြစ်ပြီး ကျွန်တော်ဒါကို နည်းနည်းညှပ်ပေးလိုက်ဦးမယ်။ ကြည့်ရတာ နည်းနည်းညှိုးနေသလိုပဲ၊ ဒါပေမဲ့ ဒါက ခြံရဲ့အရိပ်ကျတဲ့အပိုင်းမှာ အချိန်အတော်ကြာရှိနေခဲ့တာဖြစ်ပြီး လုံးဝအဆင်ပြေနေပါတယ်။ နံနံပင်က တကယ်တော့ အပူချိန်များရင် အပွင့်ပွင့်တတ်လို့ ဒုက္ခရောက်တတ်ပါတယ်။ အဲ့ဒါကိုကာကွယ်ဖို့ အပွင့်ပွင့်နှေးတဲ့မျိုး၊ အပွင့်ပွင့်နှေးတဲ့ နံနံပင်မျိုးကွဲကို ရွေးချယ်ဖို့ ကျွန်တော်အကြံပြုပါတယ်။
.
ဒါပေမဲ့ Instagram၊ podcast နဲ့ email တွေမှာ comment ရေးကြတဲ့လူတိုင်းဆီက ကျွန်တော်အများဆုံးကြားရတဲ့ ပြဿနာကတော့ "ကျွန်တော့်နံနံပင်တွေ အပွင့်ပွင့်ကုန်ပြီ၊ ဘာလုပ်ရမလဲ" ဆိုတာပါပဲ။ ကျွန်တော်အကြံပြုတဲ့ အကောင်းဆုံးအရာတွေထဲက တစ်ခုကတော့ သူ့ကို အရိပ်ပိုကျတဲ့အပိုင်းမှာ ထားဖို့ပါပဲ။ ဟုတ်ပါတယ်၊ သူက ပိုနှေးနှေးကြီးထွားမှာပါ၊ ဒါပေမဲ့ ဟုတ်ပါတယ်၊ သူက အပွင့်လည်းမပွင့်တော့ပါဘူး။ နံနံပင်စိုက်တဲ့အခါ သင်ရှောင်ရှားချင်တဲ့အဓိကအရာက အဲ့ဒါပါပဲ။ ဒီတော့ သင်ကြိုက်တဲ့ ဂန္တဝင်ဟင်းချက်နည်းတွေအားလုံးထဲမှာ ရောစပ်ထည့်နိုင်ပါပြီ။
.
သီးနှံ နံပါတ်တစ်ဆယ့်နှစ် - ကြက်သွန်မြိတ် (Green Onion)
ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အရိပ်ရခြံအတွက် အကြံပြုချက် ၆ ချက်ကို မပြောခင် နောက်ဆုံးသီးနှံကတော့ ကြက်သွန်မြိတ်ပါ။ ကြက်သွန်မြိတ်လို့ ကျွန်တော်ပြောရတဲ့အကြောင်းရင်းက ကြက်သွန်ဥ၊ ကြက်သွန်နီ၊ ကြက်သွန်ဖြူ၊ ကြက်သွန်နီအနီ၊ ကြက်သွန်နီအဖြူ၊ အဲ့ဒါတွေအားလုံးကို နေရောင်တိုက်ရိုက်ရတဲ့ ခြံနေရာမှာပဲ ထားတာက ပိုကောင်းတယ်လို့ ကျွန်တော်ထင်လို့ပါ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အဲ့ဒီစွမ်းအင်အားလုံးကို ဥထဲကို ပို့ပေးချင်လို့ပါ၊ ဥဖြစ်ပေါ်ဖို့ အကောင်းဆုံးအခွင့်အရေးပေးချင်လို့ပါ။ ဒါပေမဲ့ အရွက်ကိုစားမယ်ဆိုရင်၊ ကြက်သွန်မြိတ်လိုမျိုးပေါ့၊ အဲ့ဒါဆိုရင် လာပါ၊ လှီးဖြတ်လိုက်ပါ၊ အဲ့ဒါက လုံးဝအဆင်ပြေပါတယ်။ အရိပ်ကျတဲ့ခြံထဲမှာ စိုက်ထားလိုက်ပါ။ သူက ပိုနှေးနှေးကြီးထွားမယ်၊ အရသာရှိရှိနဲ့ ကောင်းနေမှာဖြစ်ပြီး သင်လိုချင်တဲ့ ကြက်သွန်နွယ်ဝင်တွေရဲ့ အရသာကို အားစိုက်ထုတ်မှုနည်းနည်းနဲ့ ပုံမှန်ရရှိနေမှာပါ။
.
အရိပ်ရခြံအတွက် အကြံပြုချက်များ
ကျွန်တော်တို့ ဒီအရိပ်ကျ ခြံအတွက် အကြံပြုချက်တွေကတော့
၁။ ပိုနှေးနှေးကြီးထွားမယ်ဆိုတာ သတိရပါ။ ဒီအပင်အများစုက အရိပ်ဒဏ်ခံနိုင်တာဖြစ်ပြီး အရိပ်ကြိုက်တာမဟုတ်ဘူးဆိုတာ သတိရပါ။ ဒါကြောင့် သူတို့က ပိုနှေးနှေးကြီးထွားမှာဖြစ်ပြီး ရင့်မှည့်ချိန်ကို နောက်ထပ် ၁၅% ကနေ ၂၅% လောက် ပေါင်းထည့်ပေးရနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သင်က အထွက်နှုန်းတော့ ရဦးမှာပါ၊ ဒါကြောင့် အဲ့ဒါက လုံးဝ၊ လုံးဝကို အဆင်ပြေပါတယ်။
.
၂။ ရေကို မကြာခဏ လောင်းဖို့မလိုဘူးဆိုတာ သတိရပါ။ အရိပ်ကျခြံမှာ ကျွန်တော်တို့မရတဲ့အရာက နေရောင်ခြည်ပါ၊ အဲ့ဒီရဲ့ဒုတိယအကျိုးဆက်က ဘာလဲ။ ရေအငွေ့ပျံမှုနည်းသွားမှာဖြစ်လို့ အပင်တွေကို ရေမကြာခဏလောင်းဖို့ မလိုအပ်တော့ပါဘူး။ ဒါကြောင့် သင့်အရိပ်ကျခြံကို ရေအလွန်အကျွံလောင်းခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ပါ။
.
၃။ သူတို့က ပိုနှေးနှေးကြီးထွားတဲ့အတွက် ပျိုးပင်ကို ပြောင်းစိုက်တာက ပိုသင့်တော်ပါတယ်။ တိုက်ရိုက်မျိုးစေ့ချတာထက်စာရင်ပေါ့။ ဒါက အကြောင်းရင်းနှစ်ခုကြောင့်ပါ။
- နံပါတ်တစ်၊ သင်က ကျန်းမာသန်စွမ်းပြီး ကောင်းကောင်းပျိုးထောင်ထားတဲ့ ပျိုးပင်ကို မြေကြီးထဲထည့်လိုက်တာဖြစ်လို့ ပိုမြန်မြန်အစပျိုးနိုင်မှာပါ။
- နံပါတ်နှစ်၊ တစ်ခါတလေ အရိပ်ကျခြံက မြေကြီးအပူချိန်က နည်းနည်းနိမ့်နေတတ်ပြီး ကျွန်တော်တို့အပင်တွေက ယေဘုယျအားဖြင့် ၆၅ ဒီဂရီကနေ ၇၅ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက် (မြေဆီလွှာအပူချိန်) လောက်ကို လိုချင်ကြပါတယ်၊
အဲ့ဒါကို တိုက်ရိုက်မျိုးစေ့ချခြင်းအားဖြင့် သင်မရနိုင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် အိမ်ထဲမှာ ပျိုးပင်အပူပေးဖျာ (seedling heat mats) တွေနဲ့ အရင်ပျိုးပါ၊ အဲ့ဒါလုပ်နည်းကို ကျွန်တော့်မှာ ဗီဒီယိုအပြည့်အစုံရှိပါတယ်၊ ပြီးမှ ပြောင်းစိုက်ပါ။
.
၄။ အရိပ်ကျခြံအတွက် အကြံပြုချက် နံပါတ်လေးကတော့ တတ်နိုင်သလောက် နေရောင်ခြည်များများပေးပါ။ ဆိုလိုတာက သင်သစ်ပင်တစ်ပင်ကို ခုတ်ဖြတ်ရှင်းလင်းရမယ်ဆိုရင်၊ ဥပမာ သင်တို့မြင်ဖူးတဲ့ ကျွန်တော့်ရဲ့ လိုကတ်ပင်ကြီးလိုမျိုးပေါ့။ အဲ့ဒါက အသီးသီးပြီးလို့ ကျွန်တော်ရိတ်သိမ်းပြီး ရာသီအတွက် ရှင်းလင်းပေးရမယ့်အချိန်ရောက်ရင် ကျွန်တော်တတ်နိုင်သလောက် မြန်မြန်လုပ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်၊ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အဲ့ဒါက အဲ့ဒီနေရာကို ပွင့်လင်းသွားစေပြီး နေရောင်ခြည်နည်းနည်းပိုဝင်စေမှာမို့လို့ပါ။ တစ်နေ့ကို အရိပ်ကျတဲ့စိုက်ဘောင်ထဲမှာ တိုက်ရိုက်နေရောင်ခြည် မိနစ် ၃၀ လောက် ပိုရအောင် ညှစ်ထုတ်ယူနိုင်ရင် ကောင်းပါတယ်။ အဲ့ဒါက အဲ့ဒီအပင်တွေရဲ့ ကြီးထွားမှုကို တကယ်တိုးတက်စေမှာပါ။
.
၅။ အကြံပြုချက် နံပါတ်ငါးကတော့ နည်းနည်းပိုအားစိုက်ရတဲ့တစ်ခုပါ၊ ဒါပေမဲ့ သင့်မှာ ခြံစည်းရိုး၊ နံရံ၊ ဒါမှမဟုတ် တခြားအရောင်ခြယ်လို့ရတဲ့အရာတစ်ခုခုရှိတယ်ဆိုရင် အရောင်ဖျော့လေ အလင်းပြန်လေပဲဆိုတာကို သတိရပါ။ အဲ့ဒါက အရိပ်ကျခြံရဲ့ အလုံးစုံအလင်းရောင်ပမာဏကို ဘယ်လောက်တောင် တိုးတက်စေနိုင်သလဲဆိုတာ သင်အံ့ဩသွားပါလိမ့်မယ်။ ဒီတော့ ပြင်ဆင်မှုနည်းနည်းလိုနေတဲ့ ကားဂိုဒေါင်အဟောင်း၊ နံရံအဟောင်းတစ်ခုခုရှိပြီး သင်က အရောင်ဖျော့ခြယ်ချင်တယ်ဆိုရင် အဲ့ဒါက အလင်းရောင်ပမာဏကို တိုးတက်အောင် ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။
.
၆။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နောက်ဆုံးအကြံပြုချက် နံပါတ်ခြောက်၊ ကျွန်တော်နဲ့အတူတူရှိနေပေးလို့ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်၊ အိုးတွေ၊ ပုံးတွေထဲမှာ စိုက်ဖို့ စဉ်းစားပါ။ သင့်အရိပ်ကျခြံထဲမှာ တစ်ခါတလေ အဲ့ဒါကို ပြင်ဆင်ထားတဲ့နေရာတစ်ခုလိုမျိုး သဘောထားနိုင်ပါတယ်။ ဆိုလိုတာက သင့်အိုးတွေအားလုံးကို အရိပ်ကျခြံထဲမှာ ထားပြီး တစ်ခုခုက နေရောင်ပိုရတဲ့နေရာကို ရွှေ့ဖို့လိုအပ်လာတဲ့အခါ အိုးကိုမ၊ ရွှေ့ပြီး အဲ့ဒီမှာထားလိုက်ပါ။ စိုက်အိတ် (Grow bags) တွေက ဒီအတွက် အရမ်းကောင်းတဲ့အကြံတစ်ခုပါ။ ကျွန်တော်အကြိုက်ဆုံး အိုးနဲ့စိုက်ပျိုးနည်းတွေထဲက တစ်ခုပေါ့။ ကျွန်တော် channel မှာ အဲ့ဒါတွေအများကြီး ပိုလုပ်ပါတယ်။ ဒါတွေကတော့ အရိပ်ကျခြံတွေအတွက် ကျွန်တော့်ရဲ့အကြံပြုချက်တွေပါ။
.
အခု အလုပ်ဖြစ်နိုင်တဲ့ တခြားအပင်တွေ အများကြီးရှိပါသေးတယ်။ အရိပ်ကျ ခြံထဲမှာ သင့်အတွက် တကယ်အလုပ်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အပင်တစ်မျိုးမျိုးရှိရင် comment မှာ ရေးခဲ့ပြီး ကျွန်တော့်ကို ပြောပြပေးပါဦး။