ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အဓိက သီးနှံကတော့ ရှောက်လက်ဝါးပင် (Buddha's Hand Citron) ပါ။ ဒေသခံတွေရဲ့ အများစုဟာ ရှောက်လက်ဝါးသီးကို စိုက်ပျိုးပြီး အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပြုကြတယ်လို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။ ဒေသတွင်းမှာ သစ်သီးတစ်လုံးကို ဗီယက်နမ်ငွေ ၈၀,၀၀၀ (၈ ဒေါ်လာ ကျော်) လောက်နဲ့ ရောင်းချပေမယ့် နိုင်ငံခြားမှာတော့ ၃ ဆအထိ ပေးရနိုင်ပါတယ်။ သစ်သီးက ပိုပြီး ပြည့်စုံလေ၊ ဈေးနှုန်း ပိုမြင့်လေပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ ပြည့်စုံမှုကို ရဖို့က မလွယ်ပါဘူး။ ဒီအပင်တွေမှာ အလွန်အမင်း ထိလွယ်ရှလွယ်တဲ့ အမြစ်တွေ ရှိပါတယ်။ #LGTmyanmar , #BBKmyanmar
.
အခုလို ကိုယ်က တစ်ခုခု မှားယွင်း လုပ်မိတယ်ဆိုရင်၊ မှားယွင်းလုပ်မိတယ်ဆိုရင် တန်ဖိုးပေး ရပါလိမ့်မယ်။ တစ်နှစ်နှစ် လုံးအတွက် ဘာမှ အကျိုးအမြတ် မရှိဘူးလို့ ဆိုလိုတာပါ။ အပင်က ပျက်စီးသွားပြီ၊ သေဆုံးသွားပြီဆိုရင်တော့ ပြန်လည် စိုက်ပျိုးလို့ မရနိုင်တော့ပါဘူး။ ပြန်ပြီး ရွှေ့ပြောင်း ရပါလိမ့်မယ်။ ဘာကြောင့် တောင်သူတွေက ဒီလို စွန့်စားကြတာလဲ
.
ကျေးရွာက တောင်သူနဲ့ တွေ့ဆုံခြင်း
တစ်နှစ်ပြီးတစ်နှစ် ကျွန်တော်တို့က ခြံရဲ့ ထွက်ရှိမှုကို တိုးမြှင့် နေရပါတယ်။ အခုဆိုရင် ဒီနှစ်မှာ ကျွန်တော့်မှာ ခြံနှစ်ခုရှိပြီး အပင်ပေါင်း ၆၀၀ ကျော် ရှိပါတယ်။ လက်ရှိမှာ ဒီနှစ်၊ ဒီနှစ်မှာတော့ အသီးတွေ ဆက်လက် ခူးဆွတ်နေရဆဲပါ။ စားလို့ရပေမဲ့၊ အရသာကတော့ မကောင်းလှပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ မွှေးရနံ့ ကတော့ ရှိပါတယ်။
.
အားပြင်းတဲ့ ရနံ့
ပြီးတော့ ရှောက်လက်ဝါးသီးရဲ့ ရနံ့က အလွန် နူးညံ့ပြီး မွှေးပါတယ်။ ရှောက်သီး၊ လိမ္မော်သီးတွေလို မဟုတ်ပါဘူး။ ရှောက်သီးက စူးရှပြီး အနံ့ထွက် ပေမဲ့၊ ရှောက်လက်ဝါးသီးကတော့ မွှေးပြီး လန်းဆန်းတဲ့အတွက် အလွန် နှစ်လိုဖွယ် ကောင်းပါတယ်။
.
ပွဲတော်ကြီးအတွက် ပြင်ဆင်နေခြင်း
ရှောက်သီးပွဲတော် (Citron Festival) က ဗီယက်နမ်ယဉ်ကျေးမှုရဲ့ ပွဲတော်တစ်ခု ဖြစ်တာကြောင့် သစ်သီးတွေကို လတ်ဆတ်တဲ့ လေကောင်းလေသန့် ထဲမှာ ခင်းကျင်းပြသပါတယ်။ ဒီ ရှောက်ပင်စိုက်ပျိုးတဲ့ ရွာလေး တစ်ခုလုံးဟာ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်တွေနဲ့ ပတ်သက်လာရင် လူတွေက အလွန် ယုံကြည် ပါတယ်။ ဒါကြောင့် နှစ်ပတ်လည်နေ့နဲ့ တက် နှစ်သစ်ကူးကာလမှာ မိသားစုတိုင်းနီးပါးဟာ ဘိုးဘွားတွေကို ရနံ့ပူဇော်ဖို့၊ မူလဇစ်မြစ်ကို သတိရဖို့ ယဇ်ပလ္လင်ပေါ်မှာ ရှောက်လက်ဝါးသီးကို တင်ထားလေ့ရှိပါတယ်။ တက် မှာ ၆၀%၊ ၆၀% က ရပါတယ်။ ဒါကတော့ ကျွန်တော်တို့ အိတ်ထဲဝင်တဲ့ ပမာဏဖြစ်ပြီး၊ ကျန်တဲ့ ၄၀% က ကုန်ကျစရိတ်ထဲ ထည့်ရပါတယ်။
.
အပင် စောင့်ရှောက်မှုနှင့် ရိတ်သိမ်းခြင်း
ဥပမာ- ရေစုပ်စက် တစ်လုံး၊ ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းတဲ့ စက်တစ်လုံး ရှိတယ်။ ပြီးတော့ အကိုင်းအခက်တွေ ဖြတ်ဖို့နဲ့ အသီးတွေ ခူးဖို့ ကတ်ကြေးတစ်လက် ရှိတယ်။ ဒါဆို လျှို့ဝှက်ချက် က ဘာလဲ။ လျှို့ဝှက်ချက်ကတော့ အပင်ကို ဘယ်အချိန်မှာ ကိုင်တွယ်ရမယ်၊ ထိန်းချုပ် ရမယ်ဆိုတာနဲ့၊ တက် ပွဲတော်အတွက် အသီးအများကြီး သီးအောင် ဘယ်အချိန်မှာ လုပ်ရမလဲဆိုတာပါပဲ။ ဒီလိုပုံမှန်နေ့တွေမှာတော့ အသီးက အနည်းငယ်သာ သီးပါတယ်။ တစ်ပင်ကို ၂၀၊ ၃၀ လုံးလောက်ပေါ့။ ဒါပေမဲ့ တက် ကာလမှာတော့ တစ်ပင်ကို ၆၀၊ ၇၀၊ ၁၀၀ လုံးကျော်လောက်အထိ သီးပါတယ်။
.
သစ်သီးများ
တကယ်တမ်းပြောရရင် ဒီအပင်ကနေ အသီးကို ခူးဆွတ်တဲ့အခါ ဖြည်းဖြည်းချင်း ဖြတ်သင့်ပါတယ်။ ဖြည်းဖြည်းချင်း ဖြတ်ပါ၊ ဆိုလိုတာကတော့ ဒီနေ့ နည်းနည်း၊ မနက်ဖြန် နည်းနည်း၊ ခြံတစ်ဝိုက်လုံးကို လှည့်ပတ်ပြီး ဖြတ်တာက အပင်အတွက် အလွန် ကောင်း ပါတယ်။ မိုးရွာတဲ့ အချိန်မှာ ရိတ်သိမ်းရင် မိုးရေဝင်ပြီး စိုစွတ် သွားတဲ့အခါ အလွယ်တကူ ပုပ် သွားနိုင်ပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီအသီးမှာ ဆီဓာတ် အလွန်များ လို့ပါ။ မိုးရွာနေချိန်မှာ မဖြစ်မနေ ဝင်ရိတ်သိမ်းရတယ်ဆိုရင်တော့ အသီးပေါ်က ရေတွေ ခြောက်သွေ့ သွားအောင် စောင့်ပြီးမှ ထုပ်ပိုးကာ ပို့ဆောင်ဖို့ ထည့်ရပါမယ်။ မဟုတ်ရင် ပျက်စီးသွားမှာစိုးလို့ပါ၊ အလုပ်က တော်တော်ရှုပ်ပါတယ်။တကယ်တော့ ကျွန်တော်တို့က မြင်တာနဲ့ သိ ပါတယ်။ မြင်တာနဲ့ သိ ပါတယ်။ အသီးရဲ့ အရွယ်အစားအထိကိုပေါ့။
.
စိုက်ပျိုးလို့ရနိုင်ပေမဲ့ ပိုခက်ခဲတဲ့ ပြုစုစောင့်ရှောက်မှု လိုအပ်ပါတယ်။ မြေကြီးထဲမှာ မရှိသေးတဲ့ ဆီပမာဏ လေးတွေ ရှိနေသေးလို့ပါပဲ။ ဒါကြောင့် စိုက်ပျိုးဖို့က ပိုပြီး ခက်ခဲ ပါတယ်။ ဒီအပင်က ဂရုစိုက်ဖို့ အလွန် ခက်ခဲ ပါတယ်။ ဘယ်လို လုပ်ရမယ်မှန်း မသိရင် သူ့ကို စီမံခန့်ခွဲနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဥပမာ- သူ့ကို အလွန်အကျွံ ကျွေးလိုက်ရင် အမြစ်တွေ ပုပ် ပြီး ပျက်စီးသွားပါမယ်။ ဒါမှမဟုတ် နည်းနည်းပဲ ကျွေးရင်၊ လျှော့ကျွေးရင်၊ သူ့မျက်နှာက မကောင်း ပါဘူး။ အလွန် ထိလွယ်ရှလွယ် ပါပဲ။
.
ကြီးမားသော စွန့်စားမှုများ
ရှောက်လက်ဝါးသီးကို စိုက်ပျိုးဖို့ အာရုံစိုက်မှု အများကြီး လိုအပ်ပါတယ်။ အခုလို ကိုယ်က တစ်ခုခု မှားယွင်း လုပ်မိတယ်ဆိုရင်၊ မှားယွင်းလုပ်မိတယ်ဆိုရင် တန်ဖိုးပေး ရပါလိမ့်မယ်။ တစ်နှစ်နှစ် လုံးအတွက် ဘာမှ အကျိုးအမြတ် မရှိဘူးလို့ ဆိုလိုတာပါ။ အပင်က ပျက်စီးသွားပြီ၊ သေဆုံးသွားပြီဆိုရင်တော့ ပြန်လည် စိုက်ပျိုးလို့ မရနိုင်တော့ပါဘူး။ ပြန်ပြီး ရွှေ့ပြောင်း ရပါလိမ့်မယ်။
.
ဒါဟာ သံပုရာပင်လိုမျိုး လပေါင်းများစွာ အသီးသီးတဲ့ အပင်နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် ဒီအသီးက ဈေးကြီးရတဲ့ အကြောင်းရင်း တစ်ခုပါပဲ။ ပထမဆုံး စိုက်ပျိုးတဲ့ တစ်နှစ်တာ ကာလအတွင်းမှာတော့ အပင်က ကလေးငယ် တစ်ယောက်လို သေးငယ်ပြီး အားနည်းနေတာမို့ ကျွန်တော်တို့က ကလေးတစ်ယောက်လို ဂရုစိုက် ရပါတယ်။ အစပိုင်းမှာ အရမ်း ဂရုတစိုက် ပြုစုစောင့်ရှောက်ရပါတယ်။
.
ပြီးတော့ ဒီအပင်က တစ်မျိုး ထူးခြားပါတယ်။ သူက အရွက်ကြား ကနေ မဟုတ်ဘဲ အကိုင်းအခက် ထိပ်ဖျား မှာ ပန်းပွင့်ပြီး အသီးသီးပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ အထောက်အကူပြု ထောက်တိုင် တွေ လုပ်တဲ့အခါ၊ အကိုင်းအခက်တွေကို ကြိုးနဲ့ဆွဲချ ပြီး ခဏကြာအောင် အနေအထား တစ်ခုမှာ ထားဖို့ နောက်ထပ် အဆင့်တစ်ခု လုပ်ရပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ အပင်က အားပြင်းလာပြီး အကိုင်းအခက်ထိပ် မှာ ပန်းပွင့် ထွက်လာပါတယ်။
.
ရှောက်လက်ဝါးအသီး ပုံစံ
ကျွန်တော့်လက်ထဲက ဒီအသီးလိုမျိုးက လှပတဲ့ အသီး ပါ။ ရှောက်လက်ဝါးအသီးတွေက ညီညာပြီး ရှည် တယ်၊ ပြီးတော့ အရမ်း လှပ ပါတယ်။တချို့လူတွေက ရှောက်လက်ဝါးအသီးမျိုးကို ကြိုက်ပေမဲ့၊ ကျွန်တော်ကတော့ ဒီပုံစံကို သိပ်မကြိုက်ပါဘူး။ ဒီပုံစံမျိုးဆိုရင် လက်ချောင်းတွေက တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အရမ်းရှည် လာပါတယ်။ လက်ချောင်းတွေ တိုတဲ့အတွက် ရေဓာတ် မဆုံးရှုံး ပါဘူး။ ပြီးတော့ ဒီအသီးတွေမှာ ဆီအိတ် (oil sac) တွေက တော်တော်များ ပါတယ်။
.
ရှေးဟောင်းအာရှ
ဒီရှောက်လက်ဝါးသီးဟာ လုံးဝ သဘာဝအတိုင်း ပေါက်တာပါ။ ရှောက်လက်ဝါးသီးရဲ့ ပုံသဏ္ဍာန်ကို ပြင်လို့ မရပါဘူး။ ရာသီဥတုအပေါ် မူတည်ပါတယ်။ တချို့ ရာသီတွေမှာ လက်ချောင်းတွေက နည်း ပေမဲ့ ရှည် ပါတယ်။ တချို့ ရာသီတွေမှာတော့ လက်ချောင်းတွေက များ ပြီး တို ပါတယ်။
.
အသွင်အပြင်ကို အကြီးမားဆုံး ခြိမ်းခြောက်မှု
ကိုယ်က အချိန်မီ သိရှိ ခဲ့ရင် ၅% မှ ၇% လောက်သာ ပျက်စီးမှု ရှိပါလိမ့်မယ်။ ဒါပေမဲ့ မသိရှိ ခဲ့ဘူးဆိုရင်တော့ ၁၀၀% ပျက်စီးသွားမှာပါ။ ဒီအသီးတွေက ပျက်စီးသွားတဲ့ အသီးတွေပါ။ ဒီအင်းဆက်တွေက စုပ် တဲ့ ပိုးကောင်တွေပါပဲ။ အသီးကို မည်းစေ ပါတယ်။ နှမြောစရာ ကောင်းပေမဲ့ လွှင့်ပစ်ရပါမယ်။
.
ဂရုတစိုက် ထုပ်ပိုးခြင်း
ကားပေါ်မှာ အောက်ခံ လေးခံရပြီး သတင်းစာ နဲ့ ပျော့တဲ့ စက္ကူ နဲ့ သေချာ ထုပ်ပိုးရပါမယ်။ အကာကွယ်မရှိပဲ ထားမိရင် အသီးတစ်လုံးနဲ့တစ်လုံး ဖိမိ ပြီး ပျက်စီးသွားမှာပါ။ထုပ်ပိုးမှုနဲ့ ပို့ဆောင်မှုကို သေသေချာချာ မလုပ်ဘူးဆိုရင် လှပ နေတဲ့ အသီးကလည်း ဆိုးရွား သွားပါလိမ့်မယ်။ ဒီနှစ် ထွက်ရှိမှုက မနှစ်ကထက် အနည်းငယ် ပိုကောင်း ပါတယ်။... ပြီးတော့ ဒီနှစ် တက် ပွဲတော်အတွက် ထွက်ရှိမှု ပမာဏလည်း ကောင်းပါတယ်။ယနေ့အတွက် မှာယူမှု ပြင်ဆင်ပြီးပါပြီ၊ ပို့ဆောင်ဖို့ အသင့်ပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ ဒါက အစ သာ ရှိပါသေးတယ်။ သူက ပွဲတော်အတွက် ရောင်းချဖို့ ပြင်ဆင်နေပါပြီ။ ဒေသတွင်း သာမက ဘိုးဘွားတွေကို ပူဇော် မယ့်သူတွေနဲ့ နိုင်ငံတစ်ဝန်းက ဖောက်သည်သစ်တွေ အတွက်ပါ ရောင်းချမှာပါ။
.
ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ ဈေးနှုန်းများ
အခုလို အလွန် လှပတဲ့ အသီးမျိုးဆိုရင် ကျွန်တော်တို့က ပြည်တွင်း မှာ ရောင်းချနိုင်သလို ပြည်ပ ကိုလည်း တင်ပို့နိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ-ရုရှား၊ အင်္ဂလန်၊ ဂျာမနီ တို့ ရှိပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ တင်ပို့တဲ့ အသီးတွေက နိုင်ငံခြားရောက် ဗီယက်နမ်လူမျိုး တွေ သုံးဖို့ပါပဲ။
.
ယူကေ မှာ ရှောက်လက်ဝါးအသီးတစ်လုံးဟာ ဗီယက်နမ်ငွေ ၈၀၀,၀၀၀ (ဒေါ်လာ ၃၂) ကျပ် တန်ဖိုးရှိပြီး၊ အမေရိကန် မှာ တစ်ပုံးဟာ ဗီယက်နမ်ငွေ ၈ သန်း (ဒေါ်လာ ၃၂၀) ကျပ် ရောင်းချနိုင်ပါတယ်။
.
နိဂုံး
တကယ်တော့ ဒါတွေအားလုံးကို ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် ရှာဖွေတွေ့ရှိ ခဲ့တာပါ။ ကျွန်တော့်ထက် အရင်ကျတဲ့ မျိုးဆက် တွေဆီကပါ။ တကယ်တော့ ကျွန်တော်က နိုင်ငံခြားက လူငယ်တွေ ဒီရှောက်လက်ဝါးသီးအကြောင်း ပိုသိ စေချင်ပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် နိုင်ငံခြားမှာ အခြေချနေထိုင်တဲ့ မိခင်နိုင်ငံနဲ့ ဝေးကွာနေသူတွေ ကလည်း သိရှိပြီး သူတို့ လိုချင်တဲ့အရာ ကို ရရှိစေချင်ပါတယ်။ ဒါကတော့ နိုင်ငံခြားမှာ ဒီရှောက်လက်ဝါးသီးတွေ ရရှိပြီး သုံးစွဲ နိုင်ဖို့ပါပဲ။