စပါးခင်းများတွင် ငါးထုတ်လုပ်ခြင်းသည် စပါးစိုက်ပျိုးသည့် အလေ့အကျင့်ကဲ့သို့ပင် ရှေးကျပါသည်။ ငါးမွေးမြူရေးနှင့် တွဲဖက်ထားသော စပါးစိုက်ပျိုးခြင်းသည် Duo Culture စိုက်ပျိုးရေးစနစ်တစ်မျိုးဖြစ်ပြီး၊ စပါးကို အဓိကလုပ်ငန်းအဖြစ်ထားကာ ငါးများကို ထပ်ဆောင်း ဝင်ငွေ ရရှိရန်အတွက် မွေးမြူခြင်းဖြစ်သည်။ စပါး-ငါး ပေါင်းစပ်မွေးမြူခြင်းကို ကမ္ဘာပေါ်ရှိ စပါးစိုက်ပျိုးသည့် နေရာများစွာတွင် ကျင့်သုံးကြပြီး၊ ၎င်းတို့ထဲတွင် တရုတ်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ မလေးရှား၊ ကိုရီးယား၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ ထိုင်းနှင့် အိန္ဒိယတို့ ပါဝင်ပါသည်။
ဤဗီဒီယိုတွင် ပေါင်းစပ် စပါးနှင့် ငါးမွေးမြူရေးဆိုင်ရာ ပြည့်စုံသည့် အချက်အလက်များကို ပေးပါမည်။ #LGTmyanmar , #BBKmyanmar
.
ပေါင်းစပ် စပါးနှင့် ငါးမွေးမြူရေး၏ အကျိုးကျေးဇူးများ
ပေါင်းစပ် စပါးနှင့် ငါးမွေးမြူရေးစနစ်၏ ကောင်းကျိုးများမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်-
၁။ မြေဆီလွှာ သြဇာဓာတ်နှင့် ကျန်းမာရေးကို တိုးမြှင့်ပေးခြင်း။
၂။ မြေတစ်ဧကမှ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အထွက်နှုန်းကို တိုးမြှင့်ပေးခြင်း။
၃။ ထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်းစဉ်အတွက် ကုန်ကျစရိတ်ကို လျှော့ချပေးခြင်း။
၄။ လိုအပ်သော စိုက်ပျိုးရေးသွင်းအားစု ပမာဏကို လျှော့ချပေးခြင်း။
၅။ ဝင်ငွေ ရင်းမြစ်များ ကွဲပြားခြင်း (စပါးနှင့် ငါး)။
၆။ မိသားစုအတွက် ငွေကြေးအထောက်အပံ့ ရရှိစေခြင်း။
၇။ အိမ်တွင်း လုပ်အားကို ထိရောက်စွာ အသုံးပြုနိုင်ခြင်း။
၈။ ငါးများ စားသုံးရန် လိုအပ်သည့် အစာပမာဏကို လျှော့ချပေးခြင်း (ငါးသည် ပိုးမွှားနှင့် ပေါင်းပင်စားခြင်း)။ ၉။ ဓာတုမြေသြဇာ အသုံးပြုမှုကို တတ်နိုင်သမျှ လျှော့ချပေးခြင်း။
၁၀။ တောင်သူများကို မျှတသော အာဟာရပြည့်ဝသည့် အစားအသောက်ကို ပံ့ပိုးပေးခြင်း။
၁၁။ စွမ်းအင်ဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရန် ဇီဝဓာတ်ငွေ့ (Biogas) ကို အသုံးပြုခြင်း။
၁၂။ သစ်တောများ ပျက်စီးမှုကို ကာကွယ်ပေးခြင်း။ ၁၃။ ဖန်တီးနိုင်သည့် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများကို တိုးမြှင့်ပေးခြင်း။
၁၄။ ပတ်ဝန်းကျင်တွင် ညစ်ညမ်းမှု မရှိခြင်း။
၁၅။ သယံဇာတများကို ပြန်လည်အသုံးပြုခြင်း (Resource Recycling)။ ၁၆။ တောင်သူများ၏ အခြေအနေနှင့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုဘဝကို မြှင့်တင်ပေးခြင်း။
🌾🐟 စပါး-ငါး မွေးမြူရေးတွင် အသုံးပြုသည့် နည်းစနစ်များ
စိုက်ကွင်းရွေးချယ်ခြင်း (Site Selection)
စပါး-ငါး မွေးမြူရေးအတွက် စိုက်ကွင်းရွေးချယ်ခြင်းသည် ရေစီးဆင်းမှု လွယ်ကူပြီး လိုအပ်သည့်အချိန်တိုင်း ရေရရှိနိုင်သော နိမ့်ဆင်းသော နေရာများ ဖြစ်ရမည်။
.
ငါးကန်တည်ဆောက်ခြင်း
စပါး-ရေငန်ငါး မွေးမြူရေးအတွက် ကန်တည်ဆောက်ရာတွင် စပါးကွက်များကို ကောင်းစွာ ပြင်ဆင်ထားသင့်သည်။ ရေရှည်တည်တံ့စေရန်နှင့် ငါး/ပုစွန်များကို မွေးမြူရေးကာလတစ်လျှောက် ထိန်းသိမ်းထားရန်အတွက် စပါးကွက်ပတ်လည်တွင် မြေသားစည်းရိုး (Earth Dyke) ကို တည်ဆောက်ရန် လိုအပ်သည်။ စည်းရိုးအမြင့်ကို ကွက်၏ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်နှင့် ဒီရေအတက်အကျပေါ် မူတည်ပြီး ၅၀ စင်တီမီတာမှ ၁၀၀ စင်တီမီတာကြား ထိန်းသိမ်းထားရမည်။
.
ရေလွှမ်းမိုးခြင်းနှင့် ပေါင်းသင်ခြင်း
ပျိုးနုတ်စိုက်ပြီးနောက် စပါးခင်းများကို ရေသွင်းရသည်။ စပါးရင့်မှည့်သည်အထိ ရေအနက်ကို ၃၀ စင်တီမီမီတာမှ ၅၀ စင်တီမီတာအထိ ထိန်းသိမ်းထားပြီး ရေစစ်ထုတ်ရန်အတွက် အနည်းဆုံး ၅ စင်တီမီတာ ရှိစေရန် ဂရုပြုရမည်။
ပေါင်းမြက်များကို လက်ဖြင့် နုတ်ယူခြင်း (Manual Method) ဖြင့် တစ်ပတ်လျှင် နှစ်ကြိမ် သို့မဟုတ် သုံးကြိမ် ပေါင်းနှိမ်ရသည်။ ကန်ရေကို ညစ်ညမ်းစေခြင်း သို့မဟုတ် ငါးသေဆုံးစေနိုင်သော ဓာတုပစ္စည်းများကို ရှောင်ရှားနိုင်ရန် ဓာတုပေါင်းသတ်ဆေးများ အသုံးပြုခြင်းကို ဖယ်ရှားခြင်း သို့မဟုတ် ရှောင်ရှားခြင်း ပြုလုပ်သည်။
.
စပါးခင်း မြေသြဇာကျွေးခြင်း
စပါး-ငါး ပေါင်းစပ်စိုက်ပျိုးသည့် ကွက်များအတွက် အော်ဂဲနစ်မြေသြဇာ ကို အဓိကထား အသုံးပြုသည်။ ကြက်ချေး၊ ဝက်ချေး၊ နွားချေးကဲ့သို့သော တိရစ္ဆာန်စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများနှင့် စပါးခွံ၊ ပြာနှင့် ကောက်ရိုးမီးကျွမ်း အကြွင်းအကျန်များကဲ့သို့သော အပင်စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများကို အသုံးပြုသည်။ စပါးပင်အတွက် အဓိကအားဖြင့် နွားချေးကို ၅၀ စတုရန်းမီတာလျှင် ၁၀ ကီလိုဂရမ်နှုန်းဖြင့် နှစ်ပတ်တစ်ကြိမ် ကျွေးမွေးသည်။ မြေသြဇာကို စည်းရိုးတစ်လျှောက်ရှိ နေရာအသီးသီးမှ ညီညာစွာ ဖြန့်ခွဲပေးရသည်။
.
ငါးသားပေါက် ရင်းမြစ် (Source of Fish Seed)
အဆင့်မြင့် ငါးမွေးမြူသူများသည် ငါးသားပေါက် အရွယ်အစားကို သေးငယ်သော ကန်များတွင် တစ်လမှ နှစ်လခန့် မွေးမြူပြီးနောက် စပါးခင်းများတွင် တိုက်ရိုက်မွေးမြူလိုသည့် တောင်သူများအား ပြန်လည်ရောင်းချပေးသည်။
.
ငါးသားပေါက် ထည့်သွင်းခြင်း
စပါးခင်းများသို့ ငါးသားပေါက်များ မလွှတ်မီ ဧပြီလတွင် စပါးကို ပျိုးခင်းမှ အဓိက စပါးကွင်းများသို့ ပြောင်းရွှေ့စိုက်ပျိုးသည်။ ထို့နောက် စပါးအမြစ်များ သန်မာစေရန် နှစ်ပတ်ကြာ ထားပြီးမှ ငါးသားပေါက်များကို တစ်ဟက်တာလျှင် ကောင်ရေ ၂,၅၀၀ နှုန်းဖြင့် လွှတ်ပေးသည်။ စပါးမွေးမြူသည့်ကာလသည် ၅ လမှ ၇ လဖြစ်ပြီး၊ ငါးမွေးမြူသည့်ကာလသည် ၃ လမှ ၆ လဖြစ်သည်။
.
ငါးသားတန် ထည့်သွင်းခြင်း
အစောပိုင်းတွင် ပျမ်းမျှအလေးချိန် ၂၀ ဂရမ်မှ ၃၅ ဂရမ်အထိရှိသော ငါးသားတန်များကို ရေလွှမ်းမိုးပြီးနောက် ၅၀ စတုရန်းမီတာ စပါးကွက်လျှင် ငါးကောင်ရေ ၂၀၀ နှုန်းဖြင့် ထည့်သွင်းမွေးမြူသည်။
.
ရေအရည်အသွေး စောင့်ကြည့်ခြင်း
ရေအရည်အသွေးကို လစဉ်စစ်ဆေးသည်။ ရေနောက်ကျိမှုကို Secchi disc ဖြင့် တိုင်းတာသည်။ pH တန်ဖိုးကို အပူချိန်စစ်ကိရိယာပါသော pH မီတာဖြင့် တိုင်းတာသည်။ ရေ၏လျှပ်ကူးနိုင်စွမ်းကို Multi-range conductivity meter ဖြင့် တိုင်းတာပြီး၊ ပျော်ဝင်အောက်ဆီဂျင် ပမာဏကို Dissolved Oxygen Meter ဖြင့် ဆုံးဖြတ်သည်။
.
ငါးသားတန်များ အစာကျွေးခြင်း (Feeding of Stocked Fingerlings)
ငါးများကို သတ်မှတ်ထားသော အစာကျွေးသည့် နေရာများတွင် တစ်ရက်လျှင် တစ်ကြိမ် ချက်ချင်းအစာကျွေးခြင်းကို စတင်သည်။ ငါးသားတန်များကို သတ်မှတ်ထားသော အချိန်တွင် လိုအပ်သည့် ဖွဲ့စည်းပါဝင်မှုနှင့် အရေအတွက်ရှိသော အစာပစ္စည်းများ ပေးရမည်။
.
ငါးကြီးထွားနှုန်း
ကန်ထဲရှိ ငါးများ၏ ကြီးထွားနှုန်းကို လက်ပိုက်ကွန်ဖြင့် ကျပန်းဖမ်းယူစစ်ဆေးခြင်းဖြင့် စောင့်ကြည့်သည်။ ငါးများကို အချိန်မီ အလေးချိန်နှင့် အရွယ်အစား တိုင်းတာပြီးနောက် ပြန်လည်လွှတ်ပေးသည်။ ထို့နောက် အစာကျွေးနှုန်းကို ပြောင်းလဲပေးသည်။
.
စပါးနှင့် ငါးရိတ်သိမ်းခြင်း
ငါးများကို "ကနူး" (Kanur) ဟုခေါ်သော ရိုးရှင်းသည့် ဝါးခြင်းဖြင့် ရိတ်သိမ်းသည်။ စပါးခင်းများတွင် ၃ လမှ ၄ လကြာ မွေးမြူထားသော ငါးများသည် တစ်ဟက်တာလျှင် ၂၀၀ ကီလိုဂရမ်မှ ၃၀၀ ကီလိုဂရမ် အထိ ထွက်ရှိပြီး၊ ၅ လမှ ၆ လကြာ မွေးမြူထားသော ငါးများသည် တစ်ဟက်တာလျှင် ၄၀၀ ကီလိုဂရမ်မှ ၅၀၀ ကီလိုဂရမ် အထိ ထွက်ရှိနိုင်သည်။
ရိတ်သိမ်းရန်အတွက် ပထမဦးစွာ ရေကို အပြင်ထုတ်မြောင်းမှတစ်ဆင့် ထုတ်ပစ်လိုက်ရာ ငါးများနှင့် ရေများသည် စပါးခင်း၏ အလယ်မြောင်းတွင် စုပုံလာသည်။ ထိုနေရာတွင် ငါးများကို Tusing, Puda နှင့် လက်ဖြင့် ဖမ်းယူခြင်း စသည့် နည်းလမ်းများဖြင့် ဖမ်းယူပြီး ပလတ်စတစ်ပုံးကြီးများတွင် အရှင်ထားကာ ထည့်သွင်းသည်။ ငါးဖမ်းပြီးစီးပါက စပါးရိတ်သိမ်းခြင်းကို စတင်သည်။ စပါးရိတ်သိမ်းခြင်းကို အများအားဖြင့် စက်တင်ဘာလနှင့် အောက်တိုဘာလ နောက်ဆုံးပတ်များတွင် ပြုလုပ်ပြီး စပါးအထွက်နှုန်းသည် တစ်ဟက်တာလျှင် ၃,၅၀၀ ကီလိုဂရမ်မှ ၄,၅၀၀ ကီလိုဂရမ်ကြား ရှိသည်။
.
စပါးနှင့် ငါး စျေးကွက်တင်ခြင်း
စျေးကွက်ဝယ်လိုအား မြင့်မားခြင်းကြောင့် စပါးခင်းများမှ ရရှိသော ငါးများကို ဒေသတွင်း စျေးကွက်တွင် အရှင် သို့မဟုတ် အလတ်ဆတ်ဆုံး အနေဖြင့် ရောင်းချသည်။ ငါးအရှင်သည် တစ်ကီလိုဂရမ်လျှင် ရူပီး ၁၅၀ မှ ၂၀၀၊ ငါးအသစ်သည် တစ်ကီလိုဂရမ်လျှင် ရူပီး ၁၀၀ မှ ၁၂၀ ဖြင့် ရောင်းချသည်။ စျေးနှုန်းသည် ရာသီဥတုအပေါ် မူတည်ပြီး ပြောင်းလဲနိုင်သည်။ စပါး-ငါး မွေးမြူရေး ကာလအတွင်း ဓာတုပိုးသတ်ဆေး၊ ပေါင်းသတ်ဆေး သို့မဟုတ် ဓာတုမြေသြဇာ လုံးဝမသုံးဘဲ စိုက်ပျိုးထားသောကြောင့် စျေးကွက်တွင် ဝင်ရောက်နိုင်သည်။
.
နိဂုံးချုပ်
စပါး-ငါး ပေါင်းစပ်မွေးမြူရေးသည် စပါးကို အဓိကသီးနှံအဖြစ်ထားရှိကာ ငါးသားတန်များကို ဒုတိယဝင်ငွေရရှိရန်အတွက် အသုံးပြုသည့် ဆန်းသစ်သော စိုက်ပျိုးရေးစနစ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ၎င်းစနစ်ကြောင့် တောင်သူများ၏ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှု လျော့ကျစေခြင်း၊ အထွက်နှုန်း တိုးတက်စေခြင်း၊ အလုပ်အကိုင် ဖန်တီးပေးခြင်းနှင့် အာဟာရစားသုံးမှု မြင့်တက်လာခြင်းတို့ကြောင့် စားနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံမှုကို ရရှိစေသည်။ ငယ်ရွယ်သော တောင်သူများ၊ ခြံကြီးသူများနှင့် ခိုင်မာသော အခြေခံအဆောက်အအုံရှိသူများသည် ၎င်းတို့၏ ခြံအခြေအနေပေါ် မူတည်၍ ဝင်ငွေပိုမိုရရှိနိုင်ကြသည်။