အဖွင့်ပိုင်း (Hook)
“ဒါဟာ လူသားတစ်ယောက်အတွက် ခြေလှမ်းသေးသေးလေးတစ်ခု... (ခဏရပ်နား) ရိုးရှင်းတဲ့ စကားလုံး လေးလုံး- 'ကိုယ့်အကြောင်းကို ပြောပြပါ'။
ဒီစကားလုံးတွေက ဘယ်သူ့ကိုမဆို ကမူးရှူးထိုး၊ စကားထစ်၊ ဒါမှမဟုတ် လုံးဝကို ဆွံ့အသွားစေနိုင်ပါတယ်။ အတွေ့အကြုံအရှိဆုံး ပညာရှင်တွေတောင်မှ ဒီစကားကို ကြားတဲ့အခါ လုံးဝ ခေါင်းထဲမှာ ဘာမှမရှိတော့တာမျိုး ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဒါဆိုရင် ကိုယ့်ရဲ့ မိတ်ဆက်စကားက တကယ်ပဲ အဲ့ဒီလောက် အရေးကြီးသလား။ နှစ်ပေါင်းများစွာ ကျွန်တော်က အရေးမကြီးဘူးလို့ပဲ ထင်ခဲ့တာ။ ကျွန်တော့်ရဲ့ အရည်အချင်းတွေက ကျွန်တော့်ရဲ့ မိတ်ဆက်စကားထက် ပိုပြီးအသံကျယ်တယ်လို့ ယူဆခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော် မှားခဲ့တယ်ဆိုတာကို သင်ယူခဲ့ရပါတယ်။”#LGTmyanmar , #BBKmyanmar
ပုံပြင် (ကျရှုံးခဲ့တဲ့ အင်တာဗျူး)
“ကျွန်တော် လုပ်ငန်းစလုပ်ပြီးပြီးချင်းမှာပဲ Supply Chain Institute (ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးအဖွဲ့အစည်း) တစ်ခုမှာ နည်းပြအလုပ်အတွက် အင်တာဗျူးဖြေခဲ့တာပါ။ ကျွန်တော်က ဒီအလုပ်နဲ့ အသင့်တော်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်ဆိုတာကို သိနေခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး စားသုံးသူကုန်ပစ္စည်းကုမ္ပဏီကြီးတွေထဲက နှစ် ၂၀ ကျော်ကြာ ဦးဆောင်ခဲ့တဲ့ အတွေ့အကြုံတွေ ကျွန်တော့်မှာ ရှိပါတယ်။ ကျွန်တော် ပြင်ဆင်ထားခဲ့တယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ အောင်မြင်မှုတွေနဲ့ ပြည့်နေတဲ့ Elevator Pitch (အချိန်တိုအတွင်း ပြောပြနိုင်အောင် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားတဲ့ မိတ်ဆက်စကား) တစ်ခုကိုလည်း ဖန်တီးခဲ့ပါတယ်။
.
ဒါနဲ့ အင်တာဗျူးသူက 'ကိုယ့်အကြောင်းကို ပြောပြပါ' လို့မေးတဲ့အခါမှာ ကျွန်တော့်ရဲ့ ပြင်ဆင်ထားတဲ့ အပြည့်အစုံကို စတင်ပြောပြလိုက်ပြီး ကျွန်တော် ဘာတွေလုပ်နိုင်တယ်ဆိုတာကို ဂုဏ်ယူဝံ့ကြွားစွာ ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ ကျွန်တော် ပြောလို့ပြီးသွားတဲ့အခါ သူမက ကျွန်တော့်ကို ကြည့်ပြီး ပြောလိုက်ပါတယ်- 'ကိုယ့်အကြောင်း ပြောနေတာထက် ခင်ဗျားက ကျွန်မအတွက် ဘာတွေလုပ်ပေးနိုင်မလဲဆိုတာကို ရှင်းပြခဲ့ရင် ပိုပြီးထိရောက်လိမ့်မယ်' ကျွန်တော့်ရဲ့ အင်တာဗျူးဟာ ငါးမိနစ်အတွင်း ပြီးဆုံးသွားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနေရာမှာပဲ ပယ်ချခံခဲ့ရပါတယ်။ အဖြေတစ်ခုတည်းကြောင့်ပေါ့။ ဒါဟာ ကျွန်တော့်အတွက် နိုးထမှုတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ သင် ဘယ်လောက်ပဲ ထက်မြက်နေပါစေ၊ ဒါမှမဟုတ် ဘယ်လောက်ပဲ သင့်တော်နေပါစေ၊ တစ်စုံတစ်ယောက်ရဲ့ စိတ်ဝင်စားမှုကို မရယူနိုင်ဘူးဆိုရင် အခွင့်အရေးကို ဆုံးရှုံးမယ်ဆိုတာကို သဘောပေါက်သွားခဲ့ပါတယ်။”
အပြောင်းအလဲ (လျှို့ဝှက်ချက်ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်း)
“အဲဒီလို အခိုက်အတန့်ပြီးနောက်မှာ ကျွန်တော်ဟာ မိတ်ဆက်စကားရဲ့ လျှို့ဝှက်ချက်ကို ဖော်ထုတ်ဖို့ စိတ်အားထက်သန်နေခဲ့ပါတယ်။ ပထမဆုံး တွေ့ဆုံမှု (First Impression) ရဲ့ နောက်ကွယ်က သိပ္ပံကို လေ့လာခဲ့တယ်။ ဘာတွေက ဗိုင်းရယ် (Viral) ဖြစ်တဲ့ ခေါင်းစဉ်တွေကို မဆန့်ကျင်နိုင်အောင် ဆွဲဆောင်မှုရှိစေတာလဲဆိုတာကို သုတေသနလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ဆုံးမှာတော့ ကျွန်တော် လျှို့ဝှက်ချက်ကို ရှာတွေ့ခဲ့တယ်။ စကားလုံး ၂၀ ဒါမှမဟုတ် အဲဒီထက်နည်းတဲ့ စကားလုံးတွေနဲ့ ကိုယ့်ကိုကိုယ် ဘယ်လို အပြစ်အနာအဆာကင်းမဲ့စွာ မိတ်ဆက်ရမလဲဆိုတာကိုပေါ့။”
အောင်မြင်မှု ပုံပြင်
“ခြောက်လကြာပြီးနောက်မှာ ကျွန်တော်ဟာ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အစီအစဉ်တစ်ခုရဲ့ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာနဲ့ ကော်ဖီသောက်နေခဲ့ပါတယ်။ သူမက ကျွန်တော့်ကို 'ခင်ဗျား ဘာအလုပ်လုပ်သလဲ' လို့ မေးခဲ့ပါတယ်။ ဒီတစ်ကြိမ်တော့ ကျွန်တော့်ရဲ့အဖြေက ဝါကျတစ်ကြောင်းတည်းပါပဲ။
.
'ကျွန်တော်က ဆက်သွယ်ရေးအတိုင်ပင်ခံ (Communications Consultant) တစ်ယောက်ဖြစ်ပြီး၊ ပြောစရာတစ်ခုခုရှိပေမဲ့ ဘယ်လိုပြောရမလဲဆိုတာကို ရုန်းကန်နေရတဲ့လူတွေကို ကူညီပေးပါတယ်' လို့ ပြောလိုက်ပါတယ်။ သူမဟာ ကျွန်တော့်ဘက်ကို ကိုယ်ကိုင်းပြီး မှော်ဆန်တဲ့ စကားလုံး သုံးလုံးကို ပြောလိုက်ပါတယ်- 'အသေးစိတ် ပြောပြပါဦး'။ ၁၅ မိနစ်အကြာမှာတော့ သူမက လုပ်ငန်းသစ်စတင်သူတွေအတွက် workshop တွေ ပို့ချပေးဖို့ ကျွန်တော့်ကို အလုပ်ခန့်လိုက်ပါတယ်။ ဒီမှာ အံ့အားသင့်စရာအကောင်းဆုံးအချက်ကတော့ အဲဒီအလုပ်အတွက် ကျွန်တော်မှာ supply chain အလုပ်အတွက်ရှိခဲ့တဲ့ အရည်အချင်းထက် အများကြီးနည်းပါးနေတာပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ အဓိကကွာခြားချက်ကတော့ ကျွန်တော့်ရဲ့ မိတ်ဆက်စကားပါပဲ။ အရင်က အလုပ်မရတာ ကျွန်တော့်ကြောင့် မဟုတ်ခဲ့ပါဘူး။ ကျွန်တော့်ရဲ့ မိတ်ဆက်စကားကပဲ ကျွန်တော့်ကို ကျရှုံးစေခဲ့တာပါ။”
အကောင်းဆုံး မိတ်ဆက်စကားရဲ့ လျှို့ဝှက်ချက်များ
“ဒါဆိုရင် လူတွေကို သင့်ဘက်ကို ကိုင်းပြီး 'အသေးစိတ် ပြောပြပါဦး' လို့ ပြောလာအောင် ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲ။ လျှို့ဝှက်ချက် နှစ်ခုရှိပါတယ်-
လျှို့ဝှက်ချက် #၁: Data Dump (အချက်အလက်တွေ အကုန်ပုံအောပြော) အစား Soundbite (အတိုချုပ်ပြော) လို စဉ်းစားပါ။ ဒီနေ့ခေတ် လူတွေရဲ့ အာရုံစူးစိုက်မှု အချိန်တိုလာတဲ့ ကမ္ဘာကြီးမှာ၊ သင်ဟာ အာရုံလွဲနေတဲ့ လူတစ်ယောက်နဲ့ ဆက်သွယ်ဖို့ထက် ငါးလေးတစ်ကောင်နဲ့ ဆက်သွယ်ဖို့ အခွင့်အရေး ပိုများပါတယ်။ စကားလုံး ၂၀ မိတ်ဆက်စကားဟာ အာရုံကို လျှင်မြန်စွာ ဆွဲဆောင်နိုင်ပါတယ်။
.
လျှို့ဝှက်ချက် #၂: ကိုယ့်အကြောင်းကို မပြောပါနဲ့။ သူတို့အတွက် ဘာတွေလုပ်ပေးနိုင်မလဲဆိုတာကို ပြောပါ။ 'ကျွန်တော့်အကြောင်း' မိတ်ဆက်စကားနဲ့ 'ခင်ဗျားအတွက်' မိတ်ဆက်စကားဆိုတာ အကြီးအကျယ်ကွာခြားပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့်- ကျွန်တော့်အကြောင်း: 'ကျွန်တော်ဟာ ဆုရရှိထားတဲ့ အရောင်းရဆုံး စာရေးဆရာတစ်ယောက်ပါ'။ ခင်ဗျားအတွက်: 'ကျွန်တော်ဟာ စာရေးဆရာသစ်တွေကို ပိုပြီးမြန်မြန်စာအုပ်ထုတ်နိုင်အောင် ကူညီပေးပါတယ်'။ ကွာခြားချက်ကို မြင်တယ်မလား။ တစ်ခုက ကျွန်တော့်အကြောင်းပြောတယ်။ နောက်တစ်ခုကတော့ ခင်ဗျားအတွက် ကျွန်တော် ဘာတွေလုပ်ပေးနိုင်လဲဆိုတာကို ပြောပါတယ်။”
စကားလုံး ၂၀ မိတ်ဆက်စကားအတွက် အခြေခံပုံစံ (Frameworks) ၅ ခု
“အခု လျှို့ဝှက်ချက်တွေကို သိပြီဆိုတော့ သင် ချက်ချင်းအသုံးပြုနိုင်မယ့် အခြေခံပုံစံ ၅ ခုကို ကျွန်တော် မျှဝေပေးပါ့မယ်။
၁။ အကျိုးကျေးဇူး မိတ်ဆက်စကား (Benefit Introduction) ပုံသေနည်း: 'ကျွန်တော်ဟာ [ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ပရိသတ်] ကို [လိုချင်တဲ့ အကျိုးကျေးဇူး] ရရှိအောင် ကူညီပေးပါတယ်။' ဥပမာ: 'ကျွန်တော်ဟာ စိတ်ပူနေတဲ့ အလုပ်ရှာဖွေသူတွေကို သူတို့ ဘာကြောင့် အကောင်းဆုံးကိုယ်စားလှယ်လောင်းဖြစ်တယ်ဆိုတာကို ယုံကြည်မှုရှိစွာ ရှင်းပြနိုင်အောင် ကူညီပေးပါတယ်။'
.
၂။ အတားအဆီးကျော်လွှား မိတ်ဆက်စကား (Breakthrough Introduction) ပုံသေနည်း: 'ကျွန်တော်ဟာ [ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ပရိသတ်] ကို [အကျိုးကျေးဇူး] ရရှိအောင် ကူညီပေးပါတယ်၊ [ဆိုးကျိုး] မရှိဘဲနဲ့ပေါ့။' ဥပမာ: 'ကျွန်တော်ဟာ ယှဉ်ပြိုင်မှုပြင်းထန်တဲ့ စျေးကွက်ထဲက နာမည်ရပြီးသား အမှတ်တံဆိပ်တွေကို စျေးကွက်ရှာဖွေရေး အသုံးစရိတ် မတိုးမြှင့်ဘဲ ပရိသတ်အသစ်တွေဆီ အလျင်အမြန်ရောက်ရှိအောင် ကူညီပေးပါတယ်။' ဒီ 'မရှိဘဲနဲ့' ဆိုတဲ့ စကားလုံးတစ်လုံးက အင်မတန် အစွမ်းထက်ပါတယ်။ ဒါက သင့်ကို တခြားသူတွေနဲ့ ကွဲပြားသွားစေပါတယ်။ အခု သင်က ကိုယ့်ရဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းအလုပ်ကို အလေးမထားချင်ဘူးဆိုရင်- သင့်မှာ ရည်မှန်းချက်တစ်ခုရှိနေတာ၊ ဒါမှမဟုတ် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းကို ပြောင်းလဲနေတာ ဒါမှမဟုတ် အခုမှ စတင်နေတာမျိုးဆိုရင် နောက်ဆုံးသုံးခုက အသုံးဝင်လာပါပြီ။
.
၃။ စိတ်အားထက်သန်မှု မိတ်ဆက်စကား (Passion Introduction) ပုံသေနည်း: 'ကျွန်တော်ဟာ [ကျွန်တော်တန်ဖိုးထားတဲ့အရာ] နဲ့ပတ်သက်ပြီး စိတ်အားထက်သန်ပြီး [ကျွန်တော့် ပရိသတ်တန်ဖိုးထားတဲ့အရာ] ကို ရရှိအောင် ကူညီပေးပါတယ်။' ဥပမာ: 'ကျွန်တော်ဟာ လိုအပ်နေတဲ့လူတွေကို ကူညီပေးဖို့နဲ့ ဘဝတွေကို ပြောင်းလဲစေမယ့် အခွင့်အရေးတွေ ဖန်တီးပေးဖို့နဲ့ပတ်သက်ပြီး စိတ်အားထက်သန်ပါတယ်။'
.
၄။ အားသာချက် မိတ်ဆက်စကား (Strength Introduction) ပုံသေနည်း: 'ကျွန်တော်ဟာ [အားသာချက်] အတွက် နာမည်ကြီးပြီး [ကျွန်တော့် ပရိသတ်တန်ဖိုးထားတဲ့အရာ] ကို ရရှိအောင် ကူညီပေးပါတယ်။' ဥပမာ: 'ကျွန်တော်ဟာ ဝေဖန်ပိုင်းခြားတွေးခေါ်နိုင်မှုအတွက် နာမည်ကြီးပြီး အချက်အလက်တွေကို လက်တွေ့ကျတဲ့ ထိုးထွင်းသိမြင်မှုအဖြစ် ပြောင်းလဲပေးနိုင်ပါတယ်။'
.
၅။ ရည်မှန်းချက် မိတ်ဆက်စကား (Mission Introduction) ပုံသေနည်း: 'ကျွန်တော်ဟာ [သင့် ပရိသတ်တန်ဖိုးထားတဲ့အရာ] အတွက် ရည်မှန်းချက်တစ်ခု ရှိပါတယ်။' ဥပမာ: 'ကျွန်တော်ဟာ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကွာဟချက်တွေကို ပေါင်းကူးပေးဖို့နဲ့ ဘဝအခြေအနေမကောင်းသူတွေအတွက် ထာဝရပြောင်းလဲမှုတစ်ခုကို ဖန်တီးပေးဖို့ ရည်မှန်းချက်တစ်ခု ရှိပါတယ်။' ဒါတွေက သင့်အတွက် အခြေခံပုံစံ ၅ ခုပါပဲ။ သူတို့ကို စမ်းကြည့်ပါ။ ရောနှောအသုံးပြုကြည့်ပါ။ ပရိသတ်အမျိုးမျိုးက တန်ဖိုးထားတာတွေ မတူကြတဲ့အတွက် သင့်မှာ တစ်ခုထက်ပိုပြီး ရှိထားဖို့ လိုပါလိမ့်မယ်။”
နိဂုံး (လှုံ့ဆော်မှု)
“ကျွန်တော် အဆုံးသတ်ဖို့အတွက် သင့်ကို မေးခွန်းတစ်ခုမေးပါရစေ။ သင့်မျက်နှာရှေ့မှာ တံခါးတွေ ပိတ်သွားခဲ့ဖူးသလား။ သင်ဟာ ဘယ်သူမှ မမြင်၊ ဘယ်သူမှ မကြားသလို ခံစားနေရဖူးသလား။ သင့်အတွင်းစိတ်ဝေဖန်သူက သင်ဟာ မတော်ဘူး၊ မထက်မြက်ဘူး၊ ဒါမှမဟုတ် သင်ဟာ ဟန်ဆောင်ကောင်းတစ်ယောက် (Imposter) လို့ တီးတိုးပြောနေဖူးလား။ ဒီမှာ ကျွန်တော့်ရဲ့ စိန်ခေါ်မှုက- အဲဒီခေါင်းထဲက အသံက မှားနေရင်ရော။ သင် တော်နေတယ်ဆိုရင်ရော။ သင် ထက်မြက်နေတယ်ဆိုရင်ရော။ သင့်ကို ဖော်ပြဖို့ အကောင်းဆုံးစကားလုံးက ဟန်ဆောင်ကောင်း (Imposter) မဟုတ်ဘဲ အထင်ကြီးစရာကောင်းသူ (Impressive) ဆိုတာ ဖြစ်နေရင်ရော။ သင့်နဲ့ မြင်တွေ့ခံရခြင်း၊ နားထောင်ခံရခြင်းနဲ့ အသိအမှတ်ပြုခံရခြင်းကြားမှာ ရှိနေတဲ့ တစ်ခုတည်းသောအရာက စကားလုံး ၂၀ ဒါမှမဟုတ် အဲဒီထက်နည်းတဲ့ မိတ်ဆက်စကားတစ်ခုတည်းသာ ဖြစ်နေရင်ရော။”