စက်မလိုဘဲ မြေဆီလွှာ ၃ လွှာရဲ့ ရာခိုင်နှုန်း% တိုင်းတာနည်း

 

သင့်မြေသားအမျိုးအစားကို တိတိကျကျသိချင်တယ်ဆိုရင်တော့ စက်မလိုပဲ  ဖန်ပုလင်းနဲ့ စမ်းသပ်ပြီးတော့ ရှာဖွေနိုင်မယ် အလွယ်ဆုံးနည်းလမ်းကို ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။ 

 #LGTmyanmar , #BBKmyanmar

ပြင်ဆင်ရန်ပစ္စည်းများ:

• အကြီးစား ဖန်ပုလင်း (ဥပမာ- ဂျမ်ဘူးဖန်ပုလင်း သို့မဟုတ် သနပ်ဘူး ဖန်ပုလင်း)
• ရေ
• ပန်းကန်ဆေးဆပ်ပြာရည် (တစ်စက်၊ နှစ်စက်)
• ပေတံ

.

စမ်းသပ်နည်းအဆင့်ဆင့်:

1. မြေကြီးထည့်ပါ: ဖန်ပုလင်းရဲ့ တစ်ဝက်လောက်အထိ သင့်ရဲ့မြေကြီးကိုထည့်ပါ။ ကျောက်တုံးတွေ၊ အော်ဂဲနစ်ပစ္စည်း အကြီးကြီးတွေ (အပင်အပိုင်းအစတွေ) ကိုတော့ ဖယ်ထားသင့်ပါတယ်။
2. ဆပ်ပြာရည်ထည့်ပါ: ပန်းကန်ဆေးဆပ်ပြာရည် တစ်စက်နှစ်စက်လောက် ထည့်ပါ။ ဒီဆပ်ပြာရည်က မြေမှုန့်တွေကို ရေနဲ့ကောင်းကောင်း စိုစွတ်စေဖို့ ကူညီပေးပါတယ်။
3. ရေဖြည့်ပါ: ဖန်ပုလင်းရဲ့ ၉၀% လောက်အထိ ရေဖြည့်ပါ။ ပုလင်းအပေါ်ဆုံးနားထိပေါ့။
4. ပုလင်းကို ပိတ်ပြီး လှုပ်ပါ: ပုလင်းအဖုံးကို လုံအောင်ပိတ်ပြီး အားရပါးရ လှုပ်ပေးပါ။ စက္ကန့် ၃၀ ကနေ အနည်းဆုံး ၃ မိနစ်လောက်ကြာအောင် လှုပ်ပေးပါ။
5. ထားပါ: မြေမှုန့်တွေ အနည်ထိုင်အောင် တစ်ညတာလုံး ဒီအတိုင်း ထားလိုက်ပါ။
6. ရလဒ်ကို ကြည့်ပါ: တစ်ညတာထားပြီးရင် အောက်မှာမြင်ရမယ့် ပုံစံကတော့ အော်ဂဲနစ်ပစ္စည်း (အပင်အပိုင်းအစတွေ) က ရေပေါ်မှာ ပေါလောပေါ်နေပါလိမ့်မယ်။ အောက်ဆုံးမှာတော့ သဲ (sand)၊ အလယ်မှာ ရွှံ့စေးမြေ (silt) နဲ့ အပေါ်ဆုံးမှာတော့ မြေစေး (clay) တွေ အလွှာလိုက်စီပြီး အနည်ထိုင်နေတာကို တွေ့ရမှာပါ။ မြေစေးတွေကတော့ အနည်ထိုင်ဖို့ အချိန်ပိုကြာတတ်ပါတယ်။ တစ်ရက်လောက် ကြာမှ ရေကြည်သွားတာကို တွေ့ရနိုင်ပါတယ်။

.

မြေသားအချိုးအစားကို တိုင်းတာခြင်း:

1. ပေတံဖြင့် တိုင်းပါ: အနည်ထိုင်ပြီးတဲ့အခါ ပေတံတစ်ခုယူပြီး အလွှာတစ်ခုချင်းစီရဲ့ အမြင့်ကို တိုင်းတာပါ။
   • စုစုပေါင်းအမြင့်: ပုလင်းအောက်ခြေကနေ မြေစေးအလွှာအပေါ်ဆုံးအထိ စုစုပေါင်းအမြင့်ကို တိုင်းပါ။ (ဥပမာ- 100 မီလီမီတာ)
   • သဲအလွှာအမြင့်: သဲအလွှာရဲ့အမြင့်ကို တိုင်းပါ။ (ဥပမာ- 50 မီလီမီတာ)
   • မြေစေးအလွှာအမြင့်: မြေစေးအလွှာရဲ့အမြင့်ကို တိုင်းပါ။ (ဥပမာ- 15 မီလီမီတာ)
2. ရာခိုင်နှုန်း တွက်ချက်ခြင်း:
   • သဲရာခိုင်နှုန်း: (သဲအလွှာအမြင့် / စုစုပေါင်းအမြင့်) x 100% (ဥပမာ- (50/100) x 100% = 50% သဲ)
   • မြေစေးရာခိုင်နှုန်း: (မြေစေးအလွှာအမြင့် / စုစုပေါင်းအမြင့်) x 100% (ဥပမာ- (15/100) x 100% = 15% မြေစေး)
   • ရွှံ့စေးမြေ ရာခိုင်နှုန်း: ကျန်တာကတော့ ရွှံ့စေးမြေပါ။ 100% ထဲက သဲရာခိုင်နှုန်းနဲ့ မြေစေးရာခိုင်နှုန်းကို နုတ်လိုက်ပါ။ (ဥပမာ- 100% - 50% - 15% = 35% ရွှံ့စေးမြေ)

.

မြေသားအမျိုးအစားကို ရှာဖွေခြင်း (Soil Pyramid အသုံးပြုခြင်း):

ဒီအချိုးအစားတွေက သင့်မြေသားအမျိုးအစားကို ဆုံးဖြတ်ပေးပါတယ်။ စိုက်ပျိုးရေးသမားတွေက "မြေစေးမြေ" (clay soil) ဒါမှမဟုတ် "သဲဆန်မြေ" (sandy loam) စသဖြင့် ပြောကြတာဟာ ဒီအချိုးအစားတွေကို ဆိုလိုတာပါ။

.

မြေသားအမျိုးအစားကို ရှာဖွေဖို့အတွက် "Soil Pyramid" (မြေသားပိရမစ်) လို့ခေါ်တဲ့ ဇယားတစ်ခုကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ ဒီဇယားကို လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ နီးပါးလောက်က သိပ္ပံပညာရှင် နှစ်ဦးဖြစ်တဲ့ Davis နဲ့ Bennett တို့က ၁၉၂၇ ခုနှစ်မှာ တီထွင်ခဲ့တာပါ။

.

သင့်မြေသားအမျိုးအစားကို သိဖို့အတွက် အပေါ်က တွက်ထားတဲ့ ရာခိုင်နှုန်း သုံးခုထဲက နှစ်ခုကို အသုံးပြုရုံပါပဲ။

• သဲရာခိုင်နှုန်း (Sand axis): ဒီဇယားမှာ သဲရာခိုင်နှုန်းကို ပြတဲ့ မျဉ်းက အပေါ်ဘက်ကို စောင်းပြီး တက်သွားပါတယ်။
• မြေစေးရာခိုင်နှုန်း (Clay axis): မြေစေးရာခိုင်နှုန်းကို ပြတဲ့ မျဉ်းကတော့ အလျားလိုက် ဖြစ်ပါတယ်။

သင့်ရဲ့ သဲရာခိုင်နှုန်းနဲ့ မြေစေးရာခိုင်နှုန်းကို ဒီဇယားပေါ်မှာ ရှာပြီး မျဉ်းနှစ်ကြောင်းဆုံတဲ့ နေရာက သင့်မြေသားအမျိုးအစား ဖြစ်ပါတယ်။

.

ဥပမာ:

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဥပမာမှာ သဲ ၅၀% နဲ့ မြေစေး ၁၅% ရှိတယ်ဆိုရင် ဒီဇယားမှာ မျဉ်းနှစ်ကြောင်းဆုံတဲ့နေရာက "Loamy soil" (မြေဆီလွှာ) ဖြစ်ပါတယ်။ Loamy soil ဆိုတာက မြေစေးလည်း မများလွန်း၊ သဲလည်း မများလွန်း၊ ရွှံ့စေးမြေလည်း မများလွန်းဘဲ အချိုးညီမျှတဲ့ မြေသားအမျိုးအစား ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုဆိုရင် ရွှံ့စေးမြေ ၃၅% ကို ထပ်တွက်စရာတောင် မလိုပါဘူး။

.

သင့်ရဲ့ တွက်ချက်ရလဒ်တွေက ကျွန်တော်တို့ ဥပမာလို တိတိကျကျ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် တချို့ကိစ္စတွေမှာ ရှုပ်ထွေးနိုင်ပါတယ်။ အလွယ်တကူ တွက်ချက်နိုင်ဖို့အတွက် အွန်လိုင်းဂဏန်းပေါင်းစက်လေးတွေလည်း ရှိပါတယ်။ အဲဒီမှာ သင့်ရဲ့ အလွှာအမြင့်တွေကို ထည့်လိုက်တာနဲ့ သင့်မြေသားအမျိုးအစားကို ဒီဇယားပေါ်မှာ ဖော်ပြပေးပါလိမ့်မယ်။ မြေကြီးရဲ့ အသား (ဖွဲ့စည်းမှု) ဘယ်လိုရှိလဲဆိုတာ တိတိကျကျသိချင်ရင် "ပုလင်းနဲ့ စမ်းသပ်နည်း" ကို လုပ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။

.

ဒါက လုံးဝမခက်ပါဘူး။

ပုလင်းကြီးကြီးတစ်လုံး (ဥပမာ- Mason jar ဒါမှမဟုတ် ထိန်းသိမ်းတဲ့ပုလင်း) ယူပြီး မြေကြီးကို တစ်ဝက်လောက်ထည့်ပါ။ ကျောက်ခဲတွေ ဒါမှမဟုတ် ကြီးမားတဲ့ သြဂဲနစ်ပစ္စည်း အပိုင်းအစတွေကို ဆွဲထုတ်ပစ်တာ ကောင်းပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မြေကြီးကို တစ်ဝက်လောက်ပဲ ထည့်ပါ။ ပြီးတော့ ပန်းကန်ဆေးဆပ်ပြာရည် တစ်စက်လောက်ထည့်ပါ။ ဆပ်ပြာရည်က မြေမှုန့်အားလုံးကို ရေနဲ့ စိမ့်ဝင်အောင် ကူညီပေးပါတယ်။

.

ပြီးရင် ပုလင်းရဲ့ ၉၀% လောက်ကို ရေဖြည့်ပါ။ အပေါ်ဆုံးနီးပါးအထိပေါ့။ အဖုံးကို လုံအောင်ပိတ်ပါ။ တင်းကျပ်နေစေရမယ်နော်။ ပြီးရင် ပုလင်းကို တော်တော်လေး ကောင်းကောင်းလှုပ်ပေးပါ။ စက္ကန့် ၃၀ လောက် လှုပ်ပေးပါ။ အနည်းဆုံး ၃ မိနစ်လောက် လှုပ်သင့်ပါတယ်။

.

ပြီးရင် ဘာမှ မမြင်ရပါဘူး။ အဲဒီမြေမှုန့်တွေ အောက်ကို အနယ်ထိုင်ဖို့ တစ်ညလုံး ထားထားရပါမယ်။ ကျွန်တော် အရင်က လုပ်ထားတဲ့ တစ်လုံးရှိပါတယ်။ အဲဒီပုလင်းမှာ မြေမှုန့်အမျိုးမျိုး အောက်ကို အနယ်ထိုင်နေတာကို တွေ့ရပါလိမ့်မယ်။

.

ဟုတ်ပြီ။ အပေါ်ဆုံးမှာ ရေနဲ့ သြဂဲနစ်ပစ္စည်းတွေ ပေါလောပေါ်နေပါလိမ့်မယ်။ အောက်ဆုံးမှာ သဲ၊ အလယ်မှာ နုံး (silt)၊ အပေါ်ဘက်မှာ ရွှံ့ (clay) တွေကို တွေ့ရပါလိမ့်မယ်။ ပိုပြီးမြင်သာအောင် ပုံလေးနဲ့ ရှင်းပြပါမယ်။ ပထမဆုံးအနေနဲ့ ပုလင်းထဲမှာ ရေအပြည့်ရှိပြီး သြဂဲနစ်ပစ္စည်းတွေ အပေါ်ဆုံးကို ပေါလောပေါ်နေပါလိမ့်မယ်။ ပြီးရင် အကြီးဆုံးနဲ့ အလေးဆုံးဖြစ်တဲ့ သဲတွေက အရင်ဆုံး အောက်ကို အနယ်ထိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ပြီးနောက် နုံး (silt) တွေက ပထမဆုံး ၁၀ မိနစ်လောက်အတွင်းမှာ အနယ်ထိုင်ပါတယ်။

.

နောက်ဆုံးမှာတော့ ရွှံ့ (clay) တွေက အနယ်ထိုင်ဖို့ အချိန်အများကြီးယူပါတယ်။ တစ်ရက်လောက်တောင် ကြာနိုင်ပြီး ရေက တော်တော်လေး ကြည်လာပါလိမ့်မယ်။ အဲ့ဒီလို အားလုံးအနယ်ထိုင်သွားပြီဆိုရင် ပေတံတစ်ချောင်းယူပြီး အဲဒီပစ္စည်းအမျိုးမျိုးရဲ့ အမြင့်တွေကို တိုင်းတာရပါမယ်။ ဒီနေရာမှာ ကျွန်တော်တို့ နမူနာအတွက် နည်းနည်းရှင်းအောင် လုပ်ထားပါတယ်။

.

ပုလင်းအောက်ခြေကနေ ရွှံ့အပေါ်ဆုံးအထိ စုစုပေါင်း မြေမှုန့်အမာရည်က ၁၀၀ မီလီမီတာ (၁၀ စင်တီမီတာ) လောက်ရှိတာကို တွေ့ရပါလိမ့်မယ်။ သဲကို တိုင်းတာရင် သဲက ၅၀ မီလီမီတာလောက်ရှိပြီး၊ ရွှံ့က ၁၅ မီလီမီတာလောက်ရှိတာကို တွေ့ရပါလိမ့်မယ်။ ဒါဆိုရင် အရမ်းလွယ်ပါတယ်။

.

သဲ ၅၀%၊ ရွှံ့ ၁၅% ရှိပါတယ်။ ကျန်တာကတော့ နုံး (silt) ပါပဲ။ ဒါကို တိုင်းတာစရာတောင်မလိုပါဘူး။ ၅၀ + ၁၅ = ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းဆိုတော့ ကျန်တဲ့ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းက နုံး (silt) ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီရာခိုင်နှုန်း အချိုးအစားတွေကပဲ သင့်မြေကြီးရဲ့ ဖွဲ့စည်းမှု (soil texture) ကို ဆုံးဖြတ်ပေးတာပါ။ ဥယျာဉ်မှူးတွေက ရွှံ့မြေ (clay soil) ဒါမှမဟုတ် သဲနုံးမြေ (sandy loam) လို့ ပြောကြရင် ဒါကို ဆိုလိုတာပါ။

.

ဒီလှပတဲ့ ပုံလေးကတော့ "မြေကြီး ပိရမစ် (Soil Pyramid)" လို့ ခေါ်ပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၁၀၀ နီးပါး၊ ၁၉၂၇ ခုနှစ်မှာ Davis နဲ့ Bennett ဆိုတဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်နှစ်ဦးက ဖန်တီးခဲ့တဲ့ ထောင့်သုံးချောင်းပုံ ဇယားလေးပါ။ သင့်မြေကြီးရဲ့ ဖွဲ့စည်းမှု (soil texture) ကို သိဖို့ဆိုရင် အဲဒီရာခိုင်နှုန်းသုံးခုထဲက နှစ်ခုကိုပဲ သုံးဖို့လိုပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နမူနာမှာ သဲ ၅၀% ရှိပါတယ်။ ဒီမှာက သဲရဲ့ မျဉ်း (sand axis) ပါ။ ဒီထောင့်ဘက်ကို တက်သွားပါတယ်။ ဒါဆို ၅၀% သဲ ရှိပါတယ်။ ပြီးတော့ ရွှံ့ ၁၅% ရှိပါတယ်။

.

ဒါက ရွှံ့ရဲ့ မျဉ်း (clay axis) ပါ။ ဒါက အလျားလိုက်ပါ။

ဒါကြောင့် အဲဒီမျဉ်းနှစ်ခု ဆုံတဲ့နေရာက သင့်မြေကြီး အမျိုးအစားပါပဲ။ ဒီနမူနာမှာဆိုရင် ကျွန်တော်တို့က မြေဆွေးမြေ (loamy soil) ရပါပြီ။ ရွှံ့၊ သဲ၊ နုံး မျှတတဲ့ မြေဆွေးမြေအမျိုးအစားပါ။ ရွှံ့လည်းသိပ်မများဘူး။ သဲလည်းသိပ်မများဘူး။ နုံးလည်းသိပ်မများဘူး။ အလယ်လောက်မှာရှိပါတယ်။ ၃၅% နုံးကို တွက်စရာတောင်မလိုပါဘူး။ တခြား ဘာမှ ဖြစ်စရာမရှိတော့လို့ပါ။

.

ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့မှာ မြေဆွေးမြေ (loam soil) ရှိပါတယ်။ ကံကောင်းတာပေါ့။ သင့်ဂဏန်းတွေက ကျွန်တော်တို့လို သေသေချာချာ မဟုတ်ခဲ့ရင်တော့ (ဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်) ဒါကို တွက်ရတာ နည်းနည်းရှုပ်ထွေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့က အလွှာတစ်ခုချင်းစီရဲ့ အမြင့်တွေကို ထည့်လိုက်တာနဲ့ သင့်မြေကြီးဖွဲ့စည်းပုံကို ဒီဇယားမှာ ဖော်ပြပေးနိုင်မယ့် အွန်လိုင်းဂဏန်းတွက်စက်လေးကို ဖန်တီးထားပါတယ်။ အဲဒီမှာဆိုရင် ၁၅% သဲရှိတယ်ဆိုတာ ဒါကို ဆိုလိုတာပါ။ ကဲ၊ နားလည်နိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်