မင်္ဂလာပါ၊ ကျွန်မက Charity Karanja ပါ။ Home Biogas Kenya မှာ စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင်တစ်ယောက်ပါ။ ကျွန်မတို့ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က လူနေမှုဘဝတွေကို ပြောင်းလဲဖို့ပါပဲ။ ဒီနေ့မှာတော့ သင့်ရဲ့ဘဝကို ပိုမိုကောင်းမွန်စေပြီး အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းကို ပြောင်းလဲပေးမယ့်အပြင် အထွက်နှုန်းကိုပါ တိုးမြှင့်ပေးမယ့် Home Biogas မြေသြဇာဆိုတဲ့ အကောင်းဆုံးထုတ်ကုန်တစ်ခုကို မိတ်ဆက်ပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
သင်ဟာ တစ်နေ့ကို ဇီဝမြေသြဇာ (Bio-fertilizer) လီတာ ၁၀၀၊ ဒါမှမဟုတ် တစ်နှစ်ကို ဇီဝမြေသြဇာ လီတာ ၃၀,၀၀၀ ရရှိနေတဲ့ ကံကောင်းတဲ့ ဖောက်သည်တစ်ယောက်ပါပဲ။ ဒါဟာ တကယ်ကို အံ့မခန်းပါပဲ။ ဒီဇီဝမြေသြဇာကို ဘယ်လိုအသုံးပြုရမယ်ဆိုတာ မပြောပြခင်မှာ ဒီအံ့သြဖွယ်ထုတ်ကုန်ဖြစ်တဲ့ Home Biogas မြေသြဇာကို ရရှိဖို့အတွက် သင့်စနစ်ထဲမှာ ဘာတွေဖြစ်ပျက်ခဲ့တယ်ဆိုတာကို အရင်ပြသပေးသွားပါမယ်။ #LGTmyanmar , #BBKmyanmar
သင်သိထားတဲ့အတိုင်း နွားချေးနဲ့ ရေကို ထည့်သွင်းထားပါတယ်။ နွားချေးမှာ ရောစပ်ထားတဲ့အရာတွေကို ဖြိုခွဲပေးနိုင်တဲ့ ဘက်တီးရီးယားတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ ဒီဖြစ်စဉ်ကို လေမဲ့ဖြစ်စဉ် (Anaerobic Process) လို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဒီဘက်တီးရီးယားအုပ်စုဟာ သင်ဒီနေ့အသုံးပြုနေတဲ့ ဓာတ်ငွေ့ကို ထုတ်လုပ်ပေးဖို့ တာဝန်ယူပါတယ်။ ဒီဖြစ်စဉ်မှာပဲ အရည်ဟာ နိုက်ထရိုဂျင် (Nitrogen)၊ ဖော့စဖရပ် (Phosphorus)၊ ပိုတက်ဆီယမ် (Potassium) နဲ့ အသေးစားအာဟာရဓာတ်များ (Micronutrients) စတဲ့ မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ အာဟာရဓာတ်တွေနဲ့ ပြည့်နှက်နေပြီး တစ်နေ့ကို အနည်းဆုံး လီတာ ၁၀၀ ထွက်ရှိလာပါတယ်။
Home Biogas ဇီဝမြေသြဇာဟာ ရေနဲ့ နွားချေးရောစပ်ထားရုံသက်သက် မဟုတ်ပါဘူး။ လေမဲ့ဖြစ်စဉ် (Anaerobic Process) ကနေတစ်ဆင့် နွားချေးဟာ မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ အသေးစားနဲ့ အကြီးစားအာဟာရဓာတ်များ (Macro and Micronutrients)၊ အော်ဂဲနစ်ပစ္စည်း (Organic matter)၊ အဏုဇီဝသက်ရှိများ (Microorganisms)၊ ဇီဝနှိုးဆွပစ္စည်းများ (Biostimulants) နဲ့ အော်ဂဲနစ်အက်ဆစ်များ (Organic acids) စတာတွေကို တည်ဆောက်နိုင်စွမ်းရှိပါတယ်။ ဒီအရာအားလုံးဟာ ပေါင်းစပ်ပြီး ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ဇီဝမြေသြဇာကို ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
ဇီဝမြေသြဇာ အသုံးပြုနည်း (How to Utilize Bio-fertilizer)
သင့်စနစ်ထဲမှာ ဒီဇီဝမြေသြဇာ ဘယ်လိုထုတ်လုပ်တယ်ဆိုတာ သိပြီဆိုတော့ ရိုးရှင်းတဲ့ အဆင့်တွေကို လိုက်နာပြီး ဘယ်လိုအသုံးပြုရမလဲဆိုတာ ပြသပေးသွားပါမယ်။
- လယ်ကွင်းနားမှာ ပုံးတစ်လုံးထားပါ။
- ဇီဝမြေသြဇာကို ပုံးတစ်ခုအသုံးပြုပြီး စနစ်ကနေ စုဆောင်းပါ။
- သင့်ပုံးကို ဇီဝမြေသြဇာနဲ့ ဖြည့်ပါ။
- ပြီးရင် ဇီဝမြေသြဇာကို ရေလောင်းဘူးထဲ ထည့်ပြီး သင့်သီးနှံတွေကို မြေသြဇာကျွေးပါ။
မြေပြင်ဆင်မှု (Land Preparation)
နောက်ထပ် စိုက်ပျိုးရာသီအတွက် ပြင်ဆင်နေစဉ်အတွင်း သီးနှံရိတ်သိမ်းပြီးပြီးချင်း သင့်မြေကို ထယ်ထိုးဖို့ သေချာပါစေ။ ဒါက ပိုးမွှားတွေကို ဖော်ထုတ်ပေးပြီး နောက်ဆုံးမှာ ပိုးမွှားနဲ့ ပေါင်းပင်မျိုးစေ့တွေကို သေဆုံးစေဖို့ ကူညီပေးပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မြေဆီလွှာ ကျစ်လျစ်မာကျောတာနဲ့ မာကျောတာတွေကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ သီးနှံအလှည့်ကျစိုက်ပျိုးခြင်း (Crop rotation) ကိုလည်း မြေဆီလွှာ၏ ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်ရန် အကြံပြုထားပါတယ်။
ဇီဝမြေသြဇာ အသုံးပြုပုံများ (Ways of Applying Bio-fertilizer)
ဒီဇီဝမြေသြဇာကို အသုံးပြုတဲ့ နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးရှိပေမယ့် ဒီနေ့မှာတော့ သုံးမျိုးကို ပြသပေးသွားပါမယ်။ ဒီအသုံးပြုမှုအဆင့်တွေအကြောင်း ပိုမိုလေ့လာနိုင်ဖို့ ဆက်လက်လာရောက်လေ့လာဖို့ လိုပါတယ်။
၁။ ကြိုတင်ကုသခြင်း (Pre-Treatment)
ဒါကို စိုက်ပျိုးမစခင် နှစ်ပတ်အလိုမှာ ပြုလုပ်ပြီး သီးနှံများ လက်ခံဖို့ မြေကို ပြင်ဆင်ပါတယ်။ သင်လုပ်ရမှာက သင့်မြေကို ထယ်ထိုးပြီး အမှိုက်အစအနတွေကို ဖယ်ရှားကာ တစ်စတုရန်းမီတာကို ဇီဝမြေသြဇာ ၂ လီတာ လောင်းထည့်ပြီး မြေထဲကို ညင်သာစွာ ရောမွှေပေးရုံပါပဲ။ ကြိုတင်ကုသခြင်းက မြေဆီလွှာဖွဲ့စည်းပုံ၊ ရေစိမ့်ဝင်မှုနဲ့ အဏုဇီဝသက်ရှိလှုပ်ရှားမှုတွေကို တိုးတက်စေပါတယ်။ ကြိုတင်ကုသမှုမှာ တစ်စတုရန်းမီတာကို ၂ လီတာက အနည်းဆုံးပမာဏပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သင့်စနစ်ထဲမှာ ပိုများတာရှိရင် လောင်းထည့်နိုင်ပါတယ်။
သင်လိုအပ်မယ့် ဇီဝမြေသြဇာပမာဏကို ခန့်မှန်းနိုင်ဖို့ သင့်မြေရဲ့ အရွယ်အစားကို တွက်ချက်ပါ။ အရေးကြီးတာက စိုက်ပျိုးမစခင် နှစ်ပတ်အလိုမှာ သင့်မြေကို ကြိုတင်ကုသထားသင့်ပါတယ်။
၂။ စိုက်ပျိုးစဉ်အတွင်း မြေသြဇာကျွေးခြင်း (Fertilization During Planting)
ဒါက စိုက်ပျိုးနေစဉ်အတွင်း ပြုလုပ်ပါတယ်။ ဒါဟာ မျိုးစေ့ ဒါမှမဟုတ် ပျိုးပင်အတွက် အာဟာရအရင်းအမြစ်တစ်ခုပါပဲ။ ကွဲပြားခြားနားတဲ့ အပင်တွေကို မတူညီတဲ့နည်းလမ်းတွေနဲ့ မြေသြဇာကျွေးပါတယ်။ သင့်အပင်တွေ သေးငယ်နေသေးချိန်မှာ ဇီဝမြေသြဇာကို ရေနဲ့ဖျော်ပြီး လောင်းဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အပူလောင်ခြင်း (scorching) မဖြစ်အောင် ၁:၂ အချိုးနဲ့ ဖျော်ပြီး အောက်ပါအတိုင်း စိုက်ပျိုးပါ။
ကျွန်ုပ်တို့မှာ အပင်စိုက်ပျိုးမှု သုံးမျိုးရှိပါတယ်။
၁။ ရေတိုသီးနှံစိုက်ပျိုးခြင်း (Short-term cycled plants)
၂။ ရေရှည်သီးနှံစိုက်ပျိုးခြင်း (Mid-term cycled plants)
၃။ နှစ်ရှည်ပင်များ (Perennial plants)
- ရေတိုသီးနှံစိုက်ပျိုးခြင်း (Short-term cycled plants): ဒါတွေက စက်ဝန်းပြီးမြောက်ဖို့ သုံးလ (သို့) သုံးလအောက်သာ ကြာတဲ့အပင်တွေပါ။ ဥပမာ- ဂေါ်ဖီထုပ်နဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေပါ။ အပေါက်တစ်ပေါက်ကို ဖျော်ထားသော ဇီဝမြေသြဇာ ၃ လီတာ လောင်းပြီး ပျိုးပင်ကို စိုက်ပါ။
- ရေရှည်သီးနှံစိုက်ပျိုးခြင်း (Mid-term cycled plants): ဒါတွေက စက်ဝန်းပြီးမြောက်ဖို့ သုံးလကနေ ခြောက်လကြား ကြာတဲ့အပင်တွေပါ။ ဥပမာ- ပြောင်း၊ မြေအောင်းပင် (arrowroots) တွေပါ။ အပေါက်တစ်ပေါက်ကို ဖျော်ထားသော ဇီဝမြေသြဇာ ၆ လီတာ လောင်းပါ။
- နှစ်ရှည်ပင်များ (Perennial plants): ဒါတွေက ပြန်စိုက်ပျိုးဖို့ မလိုအပ်တဲ့အပင်တွေပါ။ ဥပမာ- သစ်သီးပင်တွေပါ။ ဇီဝမြေသြဇာ ၁၀ လီတာ ကို မြေဆီလွှာအပေါ်ယံလွှာနဲ့ ရောပြီး အပေါက်ထဲကို ရောစပ်ပြီး ပြန်ထည့်ကာ ပျိုးပင်ကို အလယ်မှာ စိုက်ပါ။
၃။ မြေပေါ်မြေသြဇာ ထပ်ထည့်ခြင်း (Top Dressing)
ဒီမြေသြဇာကျွေးတာကို ပျိုးပင်ပြောင်းရွှေ့စိုက်ပြီး နှစ်ပတ်အကြာ ဒါမှမဟုတ် အပင်ပေါက်ပြီး ခြောက်ပတ်အကြာမှာ ပြုလုပ်ပါတယ်။ မြေပေါ်မြေသြဇာ ထပ်ထည့်တာကို သီးနှံပင်ခြေရင်းမှာ ပြုလုပ်ပါတယ်။ သင့်ဇီဝမြေသြဇာကို အပင်ခြေရင်းပတ်လည်မှာ တစ်ပတ်ကိုတစ်ကြိမ် သီးနှံတိုင်းကို လောင်းပါ။
သီးနှံအမျိုးအစားအလိုက်-
- ရေတိုသီးနှံစိုက်ပျိုးခြင်း (Short-term cycle plants): စိုက်ပျိုးပြီး ခြောက်ပတ်အကြာ ဒါမှမဟုတ် ပျိုးပင်ပြောင်းရွှေ့စိုက်ပြီး နှစ်ပတ်အကြာမှာ သီးနှံတစ်ပင်ကို ဇီဝမြေသြဇာ ၁.၅ လီတာ ကို တစ်ပတ်ကိုတစ်ကြိမ် လောင်းပါ။
- ရေရှည်သီးနှံစိုက်ပျိုးခြင်း (Mid-term cycle plants): စက်ဝန်းပြီးမြောက်ဖို့ သုံးလကနေ ခြောက်လကြား ကြာတဲ့အပင်တွေအတွက် ဇီဝမြေသြဇာ ၃ လီတာ ကို တစ်ပတ်ကိုတစ်ကြိမ် လောင်းပါ။
- နှစ်ရှည်ပင်များ (Perennial plants): စိုက်ပျိုးပြီး ခြောက်ပတ်အကြာ ဒါမှမဟုတ် သစ်သီး နောက်ဆုံးရိတ်သိမ်းပြီး ချက်ချင်းမှာ ဇီဝမြေသြဇာ ၅ လီတာ ကို တစ်ပတ်ကိုတစ်ကြိမ် လောင်းပါ။
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ပိုမိုကောင်းမွန်သော ထုတ်လုပ်မှုအတွက် အကြံပြုချက်များ (Tips for Better Production)
၁။ ပေါင်းပင်နဲ့ ပိုးမွှားတွေကို နေရောင်ခြည်နဲ့ ထိတွေ့စေပြီး နောက်ဆုံးမှာ သေဆုံးသွားစေဖို့ သင့်မြေကို ထယ်ထိုးထားပါ ။ ဒါက မြေကို နောက်ထပ် စိုက်ပျိုးဖို့အတွက် ပြင်ဆင်ပေးပါတယ်။
၂။ မြေသြဇာ ရွေးချယ်မှုဟာ အာဟာရဓာတ်တွေပေါ်မှာသာ အခြေခံသင့်တာ မဟုတ်ပါဘူး။ မြေသြဇာတွေက အော်ဂဲနစ်ဖွဲ့စည်းပုံ (organic structure)၊ အော်ဂဲနစ်ပစ္စည်း (organic matter) နဲ့ မြေဆီလွှာဖွဲ့စည်းပုံ (soil structure) အတွက် အထောက်အကူ ဖြစ်သင့်ပါတယ်။
၃။ မြေသြဇာကျွေးတာဟာ စဉ်ဆက်မပြတ်လုပ်ဆောင်ရမယ့် ဖြစ်စဉ် (continuous process) ပါ။ တစ်ကြိမ်ပဲ မြေသြဇာကျွေးပြီး သင့်သီးနှံတွေကို ပစ်ထားလို့ မရပါဘူး။ သီးနှံတွေက ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ ထုတ်လုပ်မှုအတွက် ၎င်းတို့ရဲ့ စက်ဝန်းတစ်လျှောက်လုံး မြေသြဇာနဲ့ အာဟာရဓာတ်တွေ လိုအပ်ပါတယ်။
မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ (Frequently Asked Questions)
ဒီအပိုင်းကို သင်မေးတဲ့ မေးခွန်းအချို့အတွက် ရည်ရွယ်ပါတယ်။ ကျွန်မ အချို့ကို ဖြေကြားပေးပါရစေ။
- နွားချေးရဲ့ တန်ဖိုးကို ဘာလိုမျိုး ဆုံးဖြတ်ပါသလဲ။
နွားတွေကို ကျွေးတဲ့ အစာအမျိုးအစားက ဇီဝမြေသြဇာရဲ့ တန်ဖိုးကို ဆုံးဖြတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် နွားချေးရဲ့ ထုတ်လုပ်မှုကို ပိုမိုကောင်းမွန်စေဖို့ အစာမှုန့် (concentrates) နဲ့ အပင်အမျိုးအစား အစာ (vegetative kind of feed) တွေကို ရောပြီး ကျွေးဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။
- နွားချေးနဲ့ ဇီဝမြေသြဇာကြား ဘာကွာခြားပါသလဲ။
နွားချေးဟာ အစိုင်အခဲ (solid) ဖြစ်ပြီး ဇီဝမြေသြဇာကတော့ အရည် (liquid) ဖြစ်ပါတယ်။ အချဉ်ဖောက်ထားတဲ့ နွားချေးရဖို့အတွက် သင့်နွားချေးကို အခြောက်ခံဖို့ လိုအပ်ပါလိမ့်မယ်။ ဇီဝမြေသြဇာကတော့ စနစ်ကနေ ထွက်ရှိတာနဲ့ ချက်ချင်းအသုံးပြုဖို့ အသင့်ဖြစ်ပါတယ်။ - ဇီဝမြေသြဇာကို ချက်ချင်းအသုံးပြုခြင်းနှင့် အချိန်အကြာကြီးထားပြီး အသုံးပြုခြင်းတို့ကြား ဘာကွာခြားပါသလဲ။
သင့်ဇီဝမြေသြဇာကို မှန်ကန်တဲ့ အခြေအနေမှာ သိမ်းဆည်းထားသရွေ့ ချက်ချင်းအသုံးပြုခြင်း ဒါမှမဟုတ် အချိန်အကြာကြီးထားပြီး အသုံးပြုခြင်းတို့ကြား ကွာခြားချက်သိပ်မရှိပါဘူး။ ထို့ကြောင့် သင့်ဇီဝမြေသြဇာကို နေရောင်ခြည်နှင့် ဝေးရာတွင် သိမ်းဆည်းထားဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စနစ်ကနေ ထွက်ရှိပြီးတာနဲ့ ချက်ချင်းအသုံးပြုနိုင်ရင် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းပါပဲ။
ဒီ အစိမ်းရောင်ရွှေ (green gold) ကို သင့်သီးနှံနဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းမှာ ကောင်းမွန်တဲ့ ရလဒ်တွေရရှိဖို့ ဆက်လက်အသုံးပြုဖို့ တိုက်တွန်းပါတယ်။ သင်ဟာ ဇီဝမြေသြဇာကို စဉ်ဆက်မပြတ်အသုံးပြုရင် ကောင်းမွန်တဲ့ ရလဒ်တွေ ရရှိမှာ အမှန်ပဲလို့ ကတိပြုပါတယ်။ Home Biogas မှာ ကျွန်မတို့ဟာ လူနေမှုဘဝတွေကို ပြောင်းလဲပေးဖို့သာ လုပ်ဆောင်နေတာဖြစ်လို့ သင့်ဆီကို နောက်ထပ်အချက်အလက်တွေနဲ့ ပြန်လာခဲ့ပါမယ်။