အောက်မှာ ငလျင်တစ်ခုကြောင့် ပျက်စီးသွားပြီးနောက် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက် လိုအပ်တဲ့ အချက်တွေကို စာရင်းပြုစုပြီး ။ ဒီစာရင်းက လက်တွေ့ကျပြီး ငလျင်ဘေးသင့်ဒေသတွေရဲ့ လိုအပ်ချက်တွေကို အခြေခံထားပါတယ်။
- အရေးပေါ်အကူအညီ
- အသက်ရှင်ကျန်သူတွေအတွက် ချက်ချင်းကယ်ဆယ်ရေး၊ ဆေးကုသမှု၊ အစားအသောက်၊ ရေနဲ့ ယာယီအမိုးအကာတွေ လိုအပ်တယ်။
- နေစရာနေရာ
- အိမ်မဲ့ဖြစ်သွားသူတွေအတွက် ယာယီတဲတွေ၊ အိမ်တွေ၊ ဒါမှမဟုတ် ရေရှည်နေထိုင်နိုင်မယ့် အိမ်ရာတွေ တည်ဆောက်ဖို့ လိုတယ်။
- အခြေခံအဆောက်အအုံများ
- လျှပ်စစ်၊ လမ်းများ၊ ရေပေးဝေရေး၊ ဆက်သွယ်ရေးစနစ်တွေ ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့ လိုအပ်တယ်။
- စီးပွားရေးပံ့ပိုးမှု
- အလုပ်အကိုင်ဆုံးရှုံးသွားသူတွေအတွက် ငွေကြေးအကူအညီ၊ ချေးငွေတွေ၊ ဒါမှမဟုတ် လုပ်ငန်းပြန်စဖို့ အရင်းအနှီး လိုတယ်။
- ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု
- ဒဏ်ရာရသူတွေအတွက် ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းတွေ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးမှုတွေ လိုအပ်တယ်။
- ပညာရေး
- ကလေးတွေအတွက် ကျောင်းတွေ ပြန်ဖွင့်ဖို့၊ ပညာရေးဆက်လက်သင်ယူနိုင်ဖို့ အဆောက်အအုံနဲ့ ဆရာတွေ လိုတယ်။
- အစိုးရနှင့် အဖွဲ့အစည်းပံ့ပိုးမှု
- ပြန်တည်ဆောက်ရေးအတွက် အစိုးရရဲ့ ရန်ပုံငွေ၊ မူဝါဒ၊ အစီအမံတွေနဲ့ NGO တွေရဲ့ အကူအညီ လိုအပ်တယ်။
- အသိုင်းအဝိုင်းခံစားမှု
- လူတွေကို ပြန်လည်ချိတ်ဆက်ဖို့ အလုပ်အကိုင်၊ လူမှုရေးလှုပ်ရှားမှု၊ ယုံကြည်မှုပြန်တည်ဆောက်ဖို့ လိုတယ်။
- သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းမှု
- မြေပြိုမှု၊ ရေလွှမ်းမှုလို နောက်ဆက်တွဲဘေးတွေ မဖြစ်အောင် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ပြန်ပြင်ဆင်ဖို့ လိုတယ်။
- ရေရှည်စီမံကိန်း
- နောက်ထပ်ငလျင်တွေ ခံနိုင်ဖို့ အာမခံတဲ့ အဆောက်အအုံတွေ၊ ဘေးကာကွယ်ရေးစနစ်တွေ စီစဉ်ဖို့ လိုအပ်တယ်။
ဒီလို ဆုံးရှုံးမှုမကြုံဖူးသူတွေက ဘာကို နားလည်ဖို့လိုလဲ။ သင်နဲ့ တူရကီ၊ ဆီးရီးယားက သူတွေ အခုဘာတွေ ဖြစ်နေလဲ။ ‘ဒါက တကယ့်ဘေးကြီး။ လူတွေက ဒါကို နားလည်ရမယ်။ အရာအားလုံး၊ အိမ်တွေ ဆုံးရှုံးရင် တကယ့်ဘေးပဲ။ ကမ္ဘာက လူတွေ အကူအညီ၊ ပိုက်ဆံ၊ စောင်၊ အရေးပေါ်ပစ္စည်းတွေ မြန်မြန်လိုတယ်လို့ နားလည်ရမယ်။’
ဟုတ်ပြီ။ တူရကီနဲ့ ဆီးရီးယားက ဘေးသင့်သူတွေကို ဘာပြောချင်လဲ။ ‘ငလျင် ၂ ခုကို ကျွန်တော် အသက်ရှင်ခဲ့တယ်။ နှစ်ခုလုံးမှာ ဘဝပြန်ရခဲ့တယ်။ ဖြစ်သွားရင် ကံကောင်းတယ်လို့ ခံစားရမယ်။ အမြဲကျေးဇူးတင်ပါ။’ အရမ်းထိမိတဲ့ ဇာတ်လမ်းတစ်ခု—သင် Amatrice မှာ ဘဝပြန်တည်ဆောက်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ရုံမက၊ ၂၀၁၇ ဇွန်မှာ ငလျင်ပြီး ပထမဆုံး မင်္ဂလာပွဲကိုလည်း စီစဉ်ခဲ့တယ်။ အဲဒီမှာ လက်ထပ်ဖို့ ဘာကြောင့် အရေးကြီးခဲ့လဲ။ ‘ဒါက အချက်ပြမှုတစ်ခု။ လူတိုင်းအတွက် အရေးကြီးတယ်။ အဲဒီအချိန်က ရည်းစားနဲ့ လက်ထပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်တယ်။ အခု ကလေး ၂ ယောက်ရှိတယ်။ ပြန်တည်ဆောက်မှုကို ယုံရမယ်။ အိမ်၊ ဘဝကို ပိုကောင်းလာမယ်လို့ ယုံရမယ်။ ဒါက မက်ဆေ့ချ်၊ Daniela။’
ဒီမက်ဆေ့ချ်နဲ့ ဒီမှာ ရပ်ရမယ်။ Newsmakers ဒီအပိုင်းမှာ အတူရှိပေးလို့ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ‘ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။’
.
ဆွေးနွေးမှုကို ချဲ့မယ်။ Tbilisi က Lorenzo Masukiel နဲ့ ချိတ်ဆက်ထားတယ်။ သူက အီတလီ ကြက်ခြေနီ၊ Croce Rossa Italiana ရဲ့ နိုင်ငံတကာ အရေးပေါ်ဌာနအကြီးအကဲ။ Milan က Stefano Boeri လည်း ရှိတယ်။ သူက Boeri Architetti ရဲ့ မြို့ပြဒီဇိုင်နာနဲ့ ဗိသုကာ။ နှစ်ယောက်လုံး ကျွန်တော်နဲ့ အတူရှိလို့ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ Stefano၊ သင်နဲ့ စမယ်။ Amatrice ငလျင်ဘေးသင့်သူတစ်ယောက်ကို ကြားခဲ့တယ်။ သင်က အဲဒီမြို့ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းကို ပြန်တည်ဆောက်ဖို့ တာဝန်ယူထားတယ်။ ဗိသုကာတစ်ယောက်အနေနဲ့ ဒီလို ပျက်စီးမှုပြီး တည်ဆောက်ရာမှာ ဘာတွေကြုံခဲ့လဲ။ ဘယ်လောက်ခက်ခဲလဲ။
.
‘ကျွန်တော်တို့ Amatrice သမိုင်းဝင်ဗဟိုရဲ့ အစိတ်အပိုင်းကို ပြန်တည်ဆောက်ဖို့ ပါဝင်ခဲ့တယ်။ ငလျင်က ကျွန်တော်တို့နေတဲ့နေရာကို ရုတ်တရက် သစ္စာဖောက်တာပဲ။ တခြားသဘာဝဘေးတွေနဲ့မတူဘူး။ ငလျင်က မြေကြီးကနေ ထွက်လာတယ်။ နေတဲ့နေရာကနေ ပေါ်လာတာ။ ဒါက ဆွေမျိုး၊ သားကောင်တွေနဲ့ ထိတွေ့တဲ့အခါ ချက်ချင်းမြင်ရတယ်။ အဲဒီမှာ နေခဲ့တဲ့သူတွေဆီကလည်း။ ကျွန်တော့်ဆရာလည်း အတူတူပဲ။ ချက်ချင်း စပြီး အသိုင်းအဝိုင်းနေရာတစ်ခု ပြန်တည်ဆောက်ရမယ်လို့ သိတယ်။ အလုပ်နဲ့ဆက်စပ်တဲ့နေရာ။ အလုပ်က လူတွေကို ချိတ်ဆက်ဖို့ အကောင်းဆုံးနည်းလမ်း။ ရုတ်တရက် ဘေးကြောင့် သမိုင်းရာစုနှစ်တွေ၊ တစ်ဦးချင်းမှတ်ဉာဏ် စက္ကန့်ပိုင်းအတွင်း ဖျက်ဆီးခံရတယ်။ ဒါက ပထမအဆင့်။ နောက်တစ်ချက်က Amatrice မှာ ကျောင်းကန်တင်းကို ပြန်တည်ဆောက်တယ်။ ပြီးတော့ ငလျင်မှာ ပြိုကျတဲ့ စားသောက်ဆိုင် ၈ ခုကိုလည်း။’
.
ဘာကြောင့် သေသေချာချာ ပြန်တည်ဆောက်တာ အရေးကြီးတာလဲ။ သာမန်အဆောက်အအုံတွေ မဟုတ်ဘူး။ Casa Futuro လို မြို့တွေအတွက် အနာဂတ်အိမ်ကိုတောင် တည်ဆောက်နေတယ်။ ‘အဓိပါယ်ရှိတဲ့ အဆောက်အအုံတွေပဲ။ နေရာရဲ့ စိတ်ဝိညာဉ်ကို ပြန်တည်ဆောက်ဖို့ ပိုအရေးကြီးတယ်။ အရင်အတိုင်း ပြန်မလုပ်ဘူး။ ချောမွေ့မှုအကြောင်း မဟုတ်ဘူး။ စစ်မှန်မှုအကြောင်းပဲ။ စစ်မှန်မှုဆိုတာ အဆောက်အအုံတွေကို မဟုတ်ဘဲ အဆောက်အအုံနဲ့ လူတွေရဲ့ ဆက်ဆံရေးကို ပြန်တည်ဆောက်တာ။ ဒါက ကျွန်တော်တို့အလုပ်ကို ရှုပ်ထွေးစေတယ်။ ဒါပေမယ့် အသုံးဝင်တယ်။ လူတွေက မျှော်လင့်ချက်နဲ့ နေရာအပေါ် ယုံကြည်မှု ပြန်လိုတယ်။ အဆောက်အအုံ ဒါမှမဟုတ် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုတည်း မဟုတ်ဘူး။ ဒါက အရမ်းနူးညံ့တဲ့အလုပ်။ ဒါပေမယ့် စိတ်အားထက်သန်တယ်။ စစ်မှန်မှုနဲ့ ချက်ချင်းစတာ အရေးကြီးတယ်။’
.
နေရာအပေါ် ယုံကြည်မှု—သင်ပြောတာ စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတယ်။ လူတွေက နေတဲ့နေရာမှာ လုံခြုံမှု ခံစားရဖို့ လိုတယ်။ Lorenzo၊ သင့်ကို မေးမယ်။ အကူအညီပေးသူအနေနဲ့ ချက်ချင်းပျက်စီးမှုကို မြင်ဖူးတယ်။ ပျက်စီးတဲ့နေရာတွေ ပြန်တည်ဆောက်တာ ဘယ်လောက်အရေးကြီးလဲ သိမယ်။ ဘေးသင့်သူတွေအတွက် မြို့တွေ၊ ရွာတွေ မှန်မှန်ပြန်တည်ဆောက်တာက ဘာကိုဆိုလိုလဲ ရှင်းပြပါ။
‘ကျေးဇူးပါ။ ပြန်တည်ဆောက်တာထက် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး၊ ဆန်းသစ်တီထွင်မှု၊ နေရာကို ပိုကောင်းအောင် တည်ဆောက်တာက အဓိက။ ဘေးသင့်သူတွေအတွက် အရေးကြီးတယ်။ ဘဝရှေ့ဆက်နေတယ်ဆိုတဲ့ သင်္ကေတတစ်ခု။ ပြန်စနိုင်တယ်။ ဖြစ်ခဲ့တာကနေ ပြန်စဖို့၊ သင်ခန်းစာယူဖို့ အပြည့်အဝ ပံ့ပိုးမှုရှိတယ်။’
.
မှန်တယ်။ သင်က ချက်ချင်းအကျိုးဆက်မှာ အထူးကျွမ်းကျင်တယ်။ ကယ်ဆယ်ရေးနဲ့ အနီးကပ်လုပ်တယ်။ နောက်ပိုင်း ဘေးသင့်သူတွေ ပျက်စီးတဲ့နေရာတွေမှာ ဘဝပြန်တည်ဆောက်တာကို မြင်ဖူးတယ်။ ငလျင်ဘေးသင့်သူနဲ့ စကားပြောတုန်းက ဒါက နှစ်တွေနဲ့ ဆက်ဖြစ်နေတယ်။ မီဒီယာက ပတ်တွေပဲ ကြည့်တယ်။ ဘေးအစမှာ လှူဒါန်းမှုတွေ အများကြီးဝင်လာပြီး အာရုံစိုက်မှု လျော့လာတာနဲ့ လျော့သွားတယ်။ ဒါက ငလျင်ဇုန်က သူတွေအတွက် ဘာကိုဆိုလိုလဲ။ ဘဝကို ပြန်တည်ဆောက်ပြီး ပုံမှန်ဖြစ်ဖို့ ကြိုးစားတဲ့အခါ။
‘ကောင်းတာနဲ့ ဆိုးတာ ရှိတယ်။ သုတေသန၊ ရန်ပုံငွေ၊ လှုပ်ရှားမှုတွေ၊ လှူသူအမျိုးမျိုးရဖို့ မီဒီယာက ချက်ချင်းအကျိုးဆက်နဲ့ အခြေအနေမှာ အများဆုံးရတယ်။ ရေရှည်တုံ့ပြန်မှု၊ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအဆင့်တွေဆိုရင် ချက်ချင်းတုံ့ပြန်မှုက လှူဒါန်းမှုတွေကို ကြည့်ပြီး ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက် ရန်ပုံငွေ ဘေးဖယ်ထားရမယ်။ လူတွေရဲ့ ဘဝအကြောင်းပြောရင် တချို့အချိန်မှာ မီဒီယာမေးခွန်းတွေ၊ လေးလံတဲ့တုံ့ပြန်မှုတွေ မရှိတော့ဘူး။ ပုံမှန်အကျင့်၊ ဘဝကို ပြန်ရနိုင်တယ်။ အရာတွေ ရှေ့ဆက်နေပြီး အခြေအနေ ပြောင်းနေတယ်ဆိုတဲ့ မက်ဆေ့ချ်ရတယ်။ ဒီနှစ်ခုကို ဟန်ချက်ညီအောင် လုပ်ရမယ်။’
.
မှန်တယ်။ ဘတ်ဂျက်အကြောင်း ပြောတယ်။ အစမှာ ဝင်လာတဲ့ ပိုက်ဆံကို သေချာစဉ်းစားပြီး ဘယ်လိုသုံးမလဲ စီစဉ်ရမယ်။ ပြန်တည်ဆောက်ရေးကို သေချာစီမံတာ မြင်ဖူးလား။ တချို့က ပြန်တည်ဆောက်ရေးရဲ့ အတိုင်းအတာကို လျှော့တွက်တယ်လို့ ခံစားရတယ်။ အမိုးတွေ၊ တဲတွေ မြန်မြန်ရဖို့ အလျင်လိုရာမှာ အထူးသဖြင့်။
.
‘လုပ်ငန်းအမြင်ကနေ ပြောနိုင်တယ်။ အရေးပေါ်တုံ့ပြန်မှု စီစဉ်တာက ရှုပ်ထွေးပြီး ခက်တယ်။ ပြန်တည်ဆောက်ရေးနဲ့ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကို စောစောပိုင်းပြန်လည်ထူထောင်ရေးအဆင့်မှာ စဉ်းစားတယ်။ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုပြီးတစ်ခု သင်ယူတယ်။ L'Aquila ဒါမှမဟုတ် ဟေတီငလျင် ၂၀၀၉-၂၀၁၀ ကနေ ဒီနေ့ထိ အရာတွေ ပြောင်းလာတယ်။ အနာဂတ်မှာလည်း ပြောင်းမယ်။ အမှားတွေကနေ သင်ယူတယ်။ ဒါပေမယ့် ပိုကောင်းတဲ့ အသိပညာ၊ နည်းပညာ၊ ဗိသုကာ၊ အင်ဂျင်နီယာတွေ ပါဝင်မှု ပိုရလာတယ်။’
ဗိသုကာအကြောင်းပြောတော့—Stefano၊ သင်ရဲ့ ပြန်တည်ဆောက်မှုပုံစံကို နားလည်တယ်။ အစမှာ L'Aquila အကြောင်းပြောခဲ့တယ်။ ဆယ်စုနှစ်ကျော်က အိမ်ဆုံးရှုံးသူတွေ တရိယာထဲမှာ ဒီနေ့ထိ နေနေရတာ။ ဒါ လက်ခံနိုင်လား။
.
‘မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် ဒီတုံ့ပြန်မှုကို နားလည်ရမယ်။ စိတ်ဒဏ်ရာက အရမ်းပြင်းထန်လို့ သစ္စာဖောက်ခံရသလို ခံစားရတယ်။ ပြန်လာဖို့ ခက်တယ်။ ဒါက ဘေးကို ပြန်မဖြစ်နိုင်အောင် လုပ်တယ်။ အီတလီမှာ ကြုံရတာက ယာယီအနေနဲ့ နှစ်ပေါင်းများစွာ ရှည်ကြာတာ�। ချက်ချင်း ယာယီအဆောက်အအုံတွေ တည်ဆောက်ပြီး နှစ်ဆယ်စုနှစ်တွေ ကြာတယ်။ ဒါက အချက်။ ကောင်းကောင်းနားလည်ရမယ်။ အရေးပေါ်မှာ ဝင်လုပ်တဲ့အခါ အလှတရားကို မမေ့ရဘူး။ နေရာတိုင်းက နေထိုင်သူတွေကို အသိုင်းအဝိုင်းခံစားမှု ပေးရမယ်။ ဒါက အဓိကပြဿနာ။’
.
Stefano၊ ဘယ်မှာ အကောင်းဆုံး ပြန်တည်ဆောက်မှုဥပမာတွေ တွေ့ဖူးလဲ။ သင်ထင်တဲ့အတိုင်း အလုပ်ဖြစ်တာမျိုး။
‘သင်ခန်းစာပေးဖို့ မရည်ရွယ်ဘူး။ ဂျပန်က အရမ်းစိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတယ်။ ၁၂ နှစ်၊ ၆ နှစ်ကြာတဲ့ ငလျင်ပြီး ဂျပန်လုပ်တာက စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတယ်။ အကောင်းဆုံး ဗိသုကာ၊ အင်ဂျင်နီယာ၊ ကုမ္ပဏီတွေကို ချက်ချင်းပါဝင်ပြီး မြို့ကို ယာယီအနေနဲ့ ပြန်တည်ဆောက်တယ်။ ဒါပေမယ့် ယာယီက အလှတရားနဲ့ သက်တောင့်သက်သာနဲ့ ချိတ်ဆက်တယ်။ သစ်သားကို သုံးတယ်။ သစ်သားက ငလျင်ဒဏ်ခံနိုင်တယ်။ ပျော့ပျောင်း၊ ပေါ့ပါး၊ လိုက်လျောညီထွေ။ ချက်ချင်း အကျိုးသက်ရောက်မှုနဲ့ ပစ္စည်းသစ်နဲ့ ပြန်တည်ဆောက်တယ်။ မျှော်လင့်ချက်ခံစားမှု ပေးတယ်။’
.
Lorenzo၊ ဒါကြားပြီး—ဘေးသင့်သူတွေကို စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကူညီဖို့ ပုံမှန်ဘဝပြန်တည်ဆောက်တာ ဘယ်လောက်အရေးကြီးလဲ။
‘အရမ်းအရေးကြီးတယ်။ ချက်ချင်းလုပ်ဆောင်မှုကိုပဲ မစဉ်းစားဘဲ ကောင်းတဲ့နေရာ၊ နေလို့ကောင်းတဲ့နေရာ တည်ဆောက်ဖို့ လိုတယ်လို့ အပြည့်အဝ သဘောတူတယ်။ စခန်းတွေ ထောင်တဲ့အခါ ဒါကို ကြိုးစားတယ်။ လိုအပ်သူတွေအတွက် သက်တောင့်သက်သာရှိတဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေ ပေးတယ်။ ရေရှည်ပြန်တည်ဆောက်မှုမှာ ပိုအရေးကြီးတယ်။ လူတွေ အဲဒီမှာ နေရမှာမို့။ ဒါက စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကျိုးသက်ရောက်မှုအတွက် အရေးကြီးတယ်။’
.
Lorenzo Masukiel နဲ့ Stefano Boeri၊ Newsmakers မှာ အတူရှိပေးလို့ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ကြည့်ရှုသူတွေကိုလည်း ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ဒီမှာ အချိန်ပြည့်သွားပြီ။ Twitter မှာ ကျွန်တော်တို့ကို လိုက်နိုင်တယ်။ YouTube ချန်နယ်ကို စာရင်းသွင်းဖို့ မမေ့ပါနဲ့။ ကျွန်တော် Andrea Sanki ပါ။ နောက်တစ်ကြိမ် တွေ့မယ်။”