ဒေါင်လိုက်စိုက်ပျိုးရေး (vertical farming) ဟာ မြေနေရာအနည်းငယ်နဲ့ သယံဇာတတွေ ပိုနည်းနည်း အသုံးပြုပြီး အစားအစာတွေ ပိုမိုထုတ်လုပ်နိုင်တဲ့ ဆန်းသစ်တီထွင်မှုတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဗီဒီယိုမှာတော့ ဒီနေ့ခေတ်မှာ အသုံးပြုနေတဲ့ ဒေါင်လိုက်စိုက်ပျိုးရေးစနစ် သုံးမျိုးအကြောင်းကို လေ့လာသွားပါမယ်။
#LGTmyanmar , #BBKmyanmar
.
အားသာချက်များ
စီးပွားဖြစ် ဒေါင်လိုက်ခြံတစ်ခု စတင်ဖို့အတွက် ရင်းနှီးငွေ အများကြီး လိုအပ်ပေမယ့်၊ ဒီနည်းလမ်းက မြေဧက အနည်းငယ်နဲ့ အစားအစာ အမြောက်အမြားကို ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဒေါင်လိုက်အဆင့်ဆင့် သို့မဟုတ် အထပ်လိုက်ထပ်ထားတဲ့ မျှော်စင် (stacked towers) တွေ အသုံးပြုခြင်းအားဖြင့် နေရာလွတ်ကို ပိုမိုထိရောက်စွာ အသုံးချနိုင်လို့ပါပဲ။ ဒီလိုလုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် တောင်သူတွေဟာ သူတို့ရဲ့ စိုက်ပျိုးတဲ့ နေရာကို မြှောက်ပေးနိုင်ပြီး ထိရောက်စွာ ချဲ့ထွင်နိုင် (scale efficiently) ပါတယ်။
.
ဒီစနစ်မှာ ရာသီဥတုကို တင်းကျပ်စွာ ထိန်းချုပ်ထား (the climate is tightly controlled) ပြီး အကောင်းဆုံး စိုက်ပျိုးမှုအခြေအနေတွေ ရရှိဖို့အတွက် အပူချိန်၊ စိုထိုင်းဆ၊ ဓာတ်ငွေ့ဖလှယ်မှုနဲ့ အလင်းရောင်တို့ကို အားလုံး စနစ်တကျ ထိန်းချုပ်ထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် သီးနှံတွေဟာ ပုံမှန် မြေလွတ်ပြင်မှာ စိုက်ပျိုးတာထက် စိုက်ပျိုးချိန် ပိုတိုတောင်းပါတယ်။
.
ကုမ္ပဏီ အတော်များများက တောင်သူတွေ ဝယ်ယူပြီး ချက်ချင်း စိုက်ပျိုးနိုင်မယ့် "တပ်ဆင်ရုံနဲ့ အသုံးပြုနိုင်တဲ့ (plug-and-play)" ဒေါင်လိုက်စိုက်ပျိုးရေးစနစ်တွေကိုလည်း ဖန်တီးထားပါတယ်။ ကဲ၊ ဒေါင်လိုက်စိုက်ပျိုးရေးစနစ် သုံးမျိုးကို ကြည့်ကြရအောင်။
.
၁။ Hydroponics (ဟိုက်ဒရိုပို့နစ်စနစ်)
ဒါကတော့ အကြီးစား ဒေါင်လိုက်စိုက်ပျိုးရေးခြံတွေမှာ အများဆုံး အသုံးပြုတဲ့ စီးပွားဖြစ်စနစ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနည်းပညာမှာ မြေဆီလွှာ မလိုအပ်ဘဲ အပင်တွေကို စိုက်ပျိုးပါတယ်။ ဟိုက်ဒရိုပို့နစ်စနစ်မှာ အပင်ရဲ့ အမြစ်တွေကို အာဟာရဓာတ် ကြွယ်ဝတဲ့ အရည်ထဲမှာ နစ်မြှုပ်ထားပါတယ်။ မြေဆီလွှာအစား ကျောက်စရစ်နဲ့ သဲလို ပစ္စည်းတွေကို အပင်ရဲ့ အမြစ်တွေကို ထောက်ကူပေးဖို့အတွက် အစားထိုး အသုံးပြုပါတယ်။ ဒါက အပင်တွေကို အာဟာရဓာတ်တွေ အများကြီး စုပ်ယူနိုင်စေပါတယ်။
.
တောင်သူတွေအတွက် "တပ်ဆင်ရုံနဲ့ အသုံးပြုနိုင်တဲ့" စနစ်ကို ဖန်တီးပေးနေတဲ့ ကုမ္ပဏီတစ်ခုကတော့ Eponyx Autocrop ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ တောင်သူတွေ လက်ရှိခြံမှာ ထည့်သွင်းပြီး သီးနှံတွေရဲ့ ကြီးထွားမှုနဲ့ အထွက်နှုန်းကို အရှိန်မြှင့်တင်နိုင်သလို လုပ်ငန်းလည်ပတ်စရိတ်ကိုလည်း လျှော့ချပေးနိုင်တဲ့ စနစ်တစ်ခုပါ။ အဆင့်မြင့် အလိုအလျောက်စနစ်တွေ ပါဝင်တာကြောင့် တောင်သူတွေဟာ အပင်တွေ အကောင်းဆုံး ကြီးထွားနိုင်ဖို့ သေချာစေပြီး စနစ်ကို အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်နိုင်ပါတယ်။
.
နောက်ထပ် ဆန်းသစ်တဲ့ ဥပမာတစ်ခုကတော့ M&S နဲ့ ပူးပေါင်းထားတဲ့ Infer ရဲ့ ဟိုက်ဒရိုပို့နစ်ခြံ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ဟာ လန်ဒန်မြို့၊ Clapton Junction စတိုးဆိုင်မှာ ပထမဆုံး ဗြိတိန်မြို့ပြခြံကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပါတယ်။ မြို့လယ်ခေါင်မှာ ရေရှည်တည်တံ့အောင် စိုက်ပျိုးထားတဲ့ လတ်ဆတ်တဲ့ အပင်တွေကို ပို့ဆောင်ပေးနိုင်ဖို့အတွက် စနစ်တစ်ခုကို ထည့်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ စတိုးဆိုင်အတွင်းမှာပဲ ပြသထားနိုင်သလို ဝယ်ယူသူတွေကို သူတို့ရဲ့ ကုန်ပစ္စည်းနဲ့ ကမ်းလှမ်းမှု (product offering) အကြောင်းကိုလည်း ပညာပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒီလို ချဉ်းကပ်ပုံမျိုးကို ကမ္ဘာ့နေရာအတော်များများမှာ မြင်တွေ့နေရပါတယ်။ လက်လီစတိုးဆိုင်တွေမှာ ထည့်သွင်းထားတဲ့ စနစ်တွေကို ဥရောပမှာလည်း မြင်တွေ့ရပြီး မကြာသေးမီက UAE မှာလည်း ပေါ်ထွက်လာပါတယ်။
.
၂။ Aquaponics (အက်ကွာပို့နစ်စနစ်)
အက်ကွာပို့နစ်စနစ်ကတော့ ဟိုက်ဒရိုပို့နစ်စနစ်ထက် တစ်ဆင့် ပိုတိုးပါတယ်။ ဒီစနစ်က အပင်နဲ့ ငါးကို ဂေဟစနစ်တစ်ခုတည်းမှာ ပေါင်းစပ်ထားပါတယ်။
.
Aquaculture ဆိုတာ ငါးမွေးမြူရေးကို ရည်ညွှန်းပြီး Hydroponics ဆိုတာက မြေဆီလွှာမပါဘဲ စိုက်ပျိုးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အတွင်းပိုင်း ကန်တွေထဲမှာ မွေးမြူထားတဲ့ ငါးတွေကနေ ထွက်လာတဲ့ အာဟာရဓာတ်ကြွယ်ဝတဲ့ စွန့်ပစ်ပစ္စည်းတွေကို ဒေါင်လိုက်ခြံမှာရှိတဲ့ အပင်တွေအတွက် အစားအစာအရင်းအမြစ်အဖြစ် အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ အပင်တွေကလည်း စွန့်ပစ်ရေကို စစ်ထုတ်သန့်စင်ပေးပြီး အဲဒီရေကို ငါးကန်ဆီ ပြန်လည်ပို့ဆောင်ပေးပါတယ်။ ဒါကတော့ စက်ဝိုင်းပတ်လည် ပိတ်ထားတဲ့ စနစ်တစ်ခုကို ဖန်တီးပေးပါတယ်။
.
သို့သော်လည်း အက်ကွာပို့နစ်စနစ်ကို အသုံးပြုတဲ့ စီးပွားဖြစ် ဥပမာတွေ အများကြီး မရှိသေးပါဘူး။ စီးပွားဖြစ် ဒေါင်လိုက်ခြံအများစုက မြန်မြန်ကြီးထွားတဲ့ သီးနှံအနည်းငယ်ကိုသာ အာရုံစိုက်ပြီး အက်ကွာပို့နစ်စနစ်ကို ထည့်သွင်းလေ့မရှိပါဘူး။ ဒါက စီးပွားရေးနဲ့ ထုတ်လုပ်မှုဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်တွေကို ရိုးရှင်းစေပြီး ထိရောက်မှုကို အမြင့်ဆုံး မြှင့်တင်ပေးပါတယ်။ အက်ကွာပို့နစ်စနစ်ရဲ့ သူ့ဘာသာသူ ရပ်တည်နိုင်တဲ့ သဘာဝကြောင့် လူအများစိတ်ဝင်စားကြပြီး ဥရောပမှာတော့ Urban Farmers လို့ခေါ်တဲ့ ဂျာမနီအခြေစိုက် စီးပွားဖြစ် ဥပမာတစ်ခု ရှိပါတယ်။ သူတို့က ပင်စိမ်း (basil) စိုက်ပျိုးမှုနဲ့ ငါးပါချ် (perch) မွေးမြူမှုကို ပေါင်းစပ်ထားပါတယ်။
.
၃။ Aeroponics (အဲရိုပို့နစ်စနစ်)
ကျွန်တော်တို့ လေ့လာမယ့် တတိယမြောက်စနစ်ကတော့ အဲရိုပို့နစ်စနစ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစနစ်ကို NASA က ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်တွေတုန်းက ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ အခြေအနေတွေမှာ သီးနှံတွေ ထိရောက်စွာ ထုတ်လုပ်နိုင်မယ့် နည်းလမ်းရှာဖွေရင်း အကောင်းဆုံး အသုံးချခဲ့ပါတယ်။ NASA ဟာ အာကာသထဲမှာ အပင်တွေ ထိထိရောက်ရောက် စိုက်ပျိုးနိုင်မယ့် နည်းလမ်းတွေကို စိတ်ဝင်စားခဲ့ပြီး "အဲရိုပို့နစ် (Aeroponics)" ဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို ဖန်တီးခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ မြေဆီလွှာမပါဘဲ အပင်တွေကို လေထဲမှာ သို့မဟုတ် အငွေ့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ စိုက်ပျိုးတာဖြစ်ပြီး ရေလည်း အနည်းငယ်သာ အသုံးပြုပါတယ်။
.
ဒီစနစ်မှာ အပင်တွေကို မြေဆီလွှာမပါဘဲ ပိတ်ထားတဲ့ ဒါမှမဟုတ် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ပိတ်ထားတဲ့ အငွေ့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ဆိုင်းငံ့ပြီး စိုက်ပျိုးပါတယ်။ အပင်တွေကို အမြှုပ်နဲ့တူတဲ့ ပစ္စည်းပေါ်မှာ စိုက်ပျိုးထားပြီး အမြစ်တွေက ကွက်ပုံစံ အဖုံးလေးထဲကနေ ထွက်လာပြီး အငွေ့ထည့်တဲ့ အခန်းထဲမှာ တွဲလောင်းကျနေစေပါတယ်။ ပြီးရင် အမြစ်တွေကို လိုအပ်တဲ့ အာဟာရတွေ အားလုံးပါဝင်တဲ့ အငွေ့တွေနဲ့ အဆက်မပြတ် ဖျန်းပေးပါတယ်။
.
ဒါဟာ လူကြိုက်အများဆုံး ဒေါင်လိုက်စိုက်ပျိုးရေးစနစ်တော့ မဟုတ်ပေမယ့် အဲရိုပို့နစ်မျှော်စင်တွေကို သူတို့ရဲ့စနစ်ထဲမှာ ထည့်သွင်းထားတဲ့ ဒေါင်လိုက်ခြံငယ်လေးတွေကို ပိုမိုမြင်တွေ့လာရပါတယ်။ ဒီစနစ်မှာ အပင်တွေကို rockwool လို့ခေါ်တဲ့ မြေဆီလွှာမဲ့ ပစ္စည်းတစ်ခုပေါ်မှာ စိုက်ပျိုးပြီး ဒေါင်လိုက်ပြွန်ပုံစံ အဆောက်အအုံတွေမှာ စိုက်ပျိုးထားပါတယ်။ အပင်တွေကတော့ နှစ်ဖက်စလုံးကနေ ထွက်လာနေပါတယ်။
.
ဒီဗီဒီယိုကို ကြိုက်နှစ်သက်တယ်ဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဒေါင်လိုက်စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ တခြားဗီဒီယိုတွေကိုလည်း ကြည့်ရှုဖို့ မမေ့ပါနဲ့။ Food Verge ကိုလည်း Subscribe လုပ်ဖို့ မမေ့ပါနဲ့။